Opsiyon terimi, sadece finans alanında kullanılan bir kavram değildir. Opsiyon kelimesi aynı zamanda bekletme süresi, seçenek, ek süre veya ek gün anlamlarında da kullanılabilir. Finansal işlem tanımı dışında, bu anlamlardan daha çok seçenek kavramının eş anlamlısı olarak kullanılır.

Opsiyon İşlemi Nedir?

Opsiyonlar, alıcıya, belli bir finansal aracı daha önceden belirlenmiş bir süre içerisinde, yine daha önceden belirlenmiş bir fiyattan alma (call) ya da satma (put) hakkı veren, satıcıya ise alış ya da satış zorunluluğu bulunduran bir anlaşmadır.

Opsiyon İşlemlerinin Özellikleri Nelerdir?

Opsiyon işlemlerinin kendine has bazı özellikleri bulunur. Yatırımcılar, bu özelliklerinden ötürü opsiyon işlemlerini tercih edebilirler. Bu özellikler şunlardır:

• Kurlarda yaşanan olumsuz değişikliklerden opsiyonlar etkilenmez.
• Döviz risklerine karşı koruma sağlar.
• Spot üzerinde lehte gelişen değişimlerden yararlanılır.
• Opsiyon hakkı kullanılan ya da kullanılmayan işlemlerin bağlandığı gün, opsiyon primleri ödenir.
• Opsiyon alan kişinin yaşayabileceği en fazla kayıp yalnızca ödeyeceği primdir.

Opsiyon İşlemleri Daha Çok Hangi Kişiler İçin Uygundur?

Opsiyonlar daha çok şu durumlardaki müşteriler için uygundur;

• Opsiyon satan kişi açısından, belirlenen sürenin sonunda opsiyon işlemi gerçekleşirse, piyasada bulunan kurdan daha alt bir düzeyde dövizini satma zorunluluğunu kabul eden kişiler için opsiyon işlemi uygundur.
• Opsiyonları alan kişiler bakımından, belirlenen vade bitiminde opsiyon gerçekleşmezse ödemiş olduğu prim kadar zarara uğramayı kabul eden kişiler için opsiyon tercih edilebilir.
• Döviz piyasalarını takip edip, araştırmalar gerçekleştiren, konu hakkında öngörü sahibi kişilerin opsiyon işlemlerini kullanması uygundur.

Opsiyon İşlemi Nasıl Çalışır?

Opsiyon işlemleri, finans alanında en özel faktörlerden birisidir. Opsiyon, benzeri işlemlerden ve ürünlerden daha iyi geliştirilmiş ve kurgulanmış bir işlem türüdür. Opsiyon yatırımı gerçekleştirmek, çok sayıda yatırımcının yeni öğrendiği ve denemek istediği bir olaydır.

Opsiyonlar, iki tarafın arasında gerçekleştirilir. Belirli bir opsiyon primi, karşılık olarak kullanılır.

Opsiyon Türleri Nelerdir?

Finansta opsiyonların iki farklı türü vardır. Bu opsiyon türleri şunlardır:

• Alım Opsiyonu (Call Option)
• Satış Opsiyonu (Put Option)

Alım Opsiyonu (Call Option) Nedir?

Alım opsiyonları, alıcılarına gelecek bir tarihte belirli bir fiyat üzerinden ve yine belirli bir miktarda finansal varlığı satma hakları tanıyan sözleşme türüdür. Alım opsiyonları için kullanılabilecek söz konusu finansal varlıklar hisse senetleri, finansal göstergeler, emtialar, kıymetli madenler ve döviz olabilir.

Satış Opsiyonu (Put Option) Nedir?

Satış opsiyonları, alıcılarına ileri bir tarihte, belirli bir fiyattan, belli bir miktar finansal aracı satma hakkı tanıyan opsiyon sözleşmeleridir.

Opsiyon Tipleri Nelerdir?

Opsiyon piyasalarında iki tip opsiyon bulunur. Bunlar:

• Avrupa Tipi Opsiyonlar
• Amerikan Tipi Opsiyonlar

Avrupa Tipi Opsiyon

Avrupa tipi opsiyonlar, söz konusu opsiyonun alıcısına, sadece vade sonunda ilgili borsa tarafından belirlenen tarih aralığında kullanım hakkı tanır.

Amerikan Tipi Opsiyon

Amerikan tip opsiyonlarda ise, opsiyonun alıcısına belirlenen vadenin bitişine kadar herhangi bir tarihte kullanım hakkı tanır.

Opsiyonlar Ne Amaçla Kullanılır?

Opsiyonlarla ilgilenen yatırımcılar, yatırım gerçekleştirirken spekülatif bir getiri ile beraber arbitraj ve risklerden korunmak amacıyla opsiyonları kullanabilirler. Opsiyon işlemlerinde alım için teorik anlamda zararın sınırlı fakat elde edilebilecek kârın sınırsız olması, yatırımcıları opsiyonlara çekmektedir. Opsiyon piyasası organize bir piyasadır. Opsiyon piyasasında kaldıraçların (leverage) etkilerinden yararlanmak, küçük çaplı yatırımlardan ve sermayelerden kapsamlı kazançlar sağlamak ve riski azaltmak opsiyon yatırımcılarının kullanım amaçlarındandır.

Opsiyonların Fiyatlandırmalarını Etkileyen Faktörler Nelerdir?

Opsiyon primlerini veya fiyatlarını etkileyen en önemli faktör varlığın o anki fiyatıdır. Bunun beraberinde, dayanak alınan finansal araç ve işlem fiyatı arasında oluşan fark, işlem ile ilgili tarihe kalan gün sayısı ve söz konusu aracın oynaklık durumu da fiyatlandırmalara etki eden diğer faktörlerdir.

Opsiyonların Avantajları Nelerdir?

Opsiyon sözleşmeleri ve işlemlerinin avantajları olarak şunlar söylenebilir:

• Piyasa gidişatından bağımsız bir şekilde doğru stratejiler ile kazanç imkânı
• Stratejik anlamda mevcut yatırımların düşük maliyetlerle riskten korunabilmesi (hedge)
• Opsiyon işlemleri ile kısa pozisyon ve esnek yatırım fırsatı
• Opsiyonların aktif kaldıraç gücü ile daha düşük yatırımlar ile daha büyük kazanç sağlayabilme
• Vade sonlarında beklemeksizin, istendiği bir zaman pozisyonun kapatılabilmesi
• Opsiyonların işlem maliyetleri ve giderleri ürettikleri ekonomik değerler karşısında çok düşüktür
• Zararın sınırlı, kârın sınırsız olması

Opsiyonların Dezavantajları Nelerdir?

Opsiyon işlemlerinin dezavantajları arasında şunlar gösterilebilir:

• Opsiyon işlemleri, kaldıraçlı işlemlerdir. Diğer tüm kaldıraçlı işlemlerde olduğu üzere opsiyon işlemlerinde de yatırımcıların teminatlarında kayıp yaşama riskleri bulunur.
• Opsiyon işlemlerinin, vade bitişlerinde değerlerinin sıfırlanması ve elde tutuldukları müddetçe, anlamlı bir getiri artışı olmaması durumunda, yatırımcıların kayıp yaşama riski vardır.

Kripto Vadeli İşlem Sözleşmeleri Nedir?

Kripto vadeli işlem sözleşmeleri, belli bir zamanda belli bir kripto varlığın değerini ifade eder. Kripto varlık alım satımı yapan kişiler ve yatırımcılar arasında belli bir varlık için gelecekte bir tarihte ve fiyatta anlaşılır.

Alım satım işlemleri gerçekleştiren kişiler, pozisyonlarının uzun ya da kısa olmasına ve vadeli işlem tutarı bağlamında gelir elde edebilir veya kayıp yaşayabilir. Bir kripto varlığın fiyatının artacağını tahmin eden bir yatırımcı, uzun pozisyon tercih edebilir. Fiyatın düşeceğini düşünen bir yatırımcı ise kısa pozisyon alabilir.

Kripto Opsiyonları Nedir?

Opsiyon işlem türü, tüm finansal araçlarda uygulanabileceği gibi kripto varlıklar üzerinde de uygulanabilir. Buna ise kripto opsiyonları denir. Bu alanda, dayanak olan finansal varlık bir kripto varlıktır. Doğal olarak söz konusu kripto opsiyonlarının da değeri dayanak olan kripto varlığın değerine bağlıdır. 

Kripto opsiyonları, alım satım yapan kişilerin ilgili kripto varlığı, gelecek bir tarihte önceden belirlenen bir fiyat üzerinden kripto varlığı alma veya satma hakkı tanıyan türevlerdir. Kripto opsiyonlarının, kripto vadeli işlemlerinden en belirgin farkı, opsiyon sözleşmesi sahipleri, vade bitişinde dayanak varlıkları, satın almamayı ya da satmamayı tercih edebilir. Başka bir deyişle kripto opsiyonlarında sözleşme sahiplerine önceden belirlenen fiyat ve tarihlerde kripto varlık ile ilgili satın alma veya satma hakkı tanınır. Fakat bu bir zorunluluk değil, seçenektir. Kripto varlık opsiyonlarında genellikle alım satım yapan kişilerin kayıp yaşama riskini azaltma ve vadeli işlem sözleşmelerinde potansiyel bir likidasyondan kaçınma fırsatı bulunur. Söz konusu bu haklar için alıcılar, opsiyon yazarına belirli bir prim ödemesi yaparlar.

Kripto varlık opsiyonlarında da yine alım opsiyonu ve satış opsiyonu bulunur. Burada yer alan mantık, diğer finansal araçlarda uygulanan opsiyonlar ile aynıdır.

Kripto Vadeli İşlemleri ve Kripto Opsiyonlarının Benzerlikleri Nelerdir?

Kripto vadeli işlemlerinin ve kripto opsiyon işlemlerinin bazı benzerlikleri bulunur. Bu benzerlikler ise şunlardır:

• Riskten Korunma Araçları
• Türevler
• Kaldıraçlı Sözleşmeler

Riskten Korunma Araçları

Kripto varlık alım satımı ile ilgilenen yatırımcılar, opsiyonlar ve kripto vadeli işlemlerini sözleşmelerini olası risklerden korunmak amaçlı kullanmayı tercih edebilir. Risk koruması, finansal zararları minimize etmek ya da tamamen bitirmek için tercih edilen bir risk yönetimi stratejisidir. Bu koruma, genellikle birbirini dengeleyen iki ayrı pozisyon açarak gerçekleştirilir.

Kripto vadeli işlem sözleşmeleri, işletme sahiplerinin ve yatırımcıların piyasada bulunan risk ve tehlikelerden korunmasını sağlar.

Türevler

Kripto opsiyonları ve vadeli işlem sözleşmeleri, dayanak olarak kullanılan finansal araca sahip olmayı gerektirmeyen türevlerdir. Dijital ve kripto varlıklar konu olduğunda, bu yapı kripto varlık almaya veya tutmaya ihtiyaç duymadan yatırımcıların pozisyon alabilmesine imkân tanır.

Kaldıraçlı Sözleşmeler

Her  iki işlem, yani kripto varlık opsiyonları ve vadeli işlem sözleşmeleri, alım satım yapan kişilerin kaldıraç (leverage) aracılığıyla daha düşük maliyetler ile dayanak olarak kullanılan varlık üzerinde pozisyon alabilmesini sağlar. Böylece, alım satım yapan kişiler küçük çaplı yatırımlar ile büyük sözleşmeler satın alabilir. Aynı zamanda bu sözleşmeleri satabilir. Ancak kaldıraçlar fazla risk barındırır. Bu sebeple uygun bir risk yönetimi stratejisi, yatırımcılar tarafından kullanılmalıdır.

Kripto Vadeli İşlemleri ve Kripto Opsiyonlarının Farklılıkları Nelerdir?

Vadeli işlem sözleşmeleri ve kripto opsiyonlarının bazı farkları bulunur. Bu iki işlem türünün farkları şunlardır:

• Maliyet Yapıları
• Zaman İçerisinde Değer Kaybı
• Haklar ve Yükümlülükler
• Olası Riskler

Maliyet Yapıları

Opsiyon alımı yapan kişiler, söz konusu sözleşmeyi amacıyla “prim” olarak isimlendirilen ücreti satıcıya işlem öncesinde ödemelidir. Herhangi bir vadeli işlem sözleşmesinde ise bir ön ücret veya prim bulunmaz.

Zaman İçerisinde Değer Kaybı

Opsiyon sözleşmelerinin bitiş tarihleri yaklaştığında değerlerinde düşüş yaşanabilir. Kâr elde etmek için kısıtlı bir süre bulunduğundan, sözleşme bitiş tarihi yaklaştıkça değerinde yaşanacak düşüş daha fazla hız kazanır. Vadeli işlem sözleşmelerinde ise geçen zaman sözleşmelerde herhangi bir değeri olumsuz olarak etkilemez.

Haklar ve Yükümlülükler

İki finansal varlık arasında önemli farklardan birisi, işleme alınma sürecidir. Bir opsiyon sözleşmesi alıcısı, piyasa kendi pozisyonunun tersi doğrultuda hareket ederse sözleşmeyi kullanmayabilir. Fakat vadeli işlem sözleşmelerinde sözleşme sahibi piyasa şartlarından bağımsız olarak sözleşmeleri vade sonunda işleme almakla yükümlüdür.

Olası Riskler

Opsiyonlar ile alım satım gerçekleştiren kişiler, sözleşmeyi kullanmama tercihine sahip oldukları için zararları sözleşme adına ödedikleri prim ile sınırlı kalır. Alıcılar, dayanak olarak kullanılan finansal aracın ne derecede hareket ettiğine bakmaksızın toplam zararın sabit primler ile sınırlandırılması avantajlarına sahip. Aksine vadeli işlem sözleşmelerinde likidasyon riskleri bulunur. Bunun sebebi kaldıraçlı pozisyonlar fiyat dalgalanmalarından etkilenebilir. Bu durum yatırımcının ilk baştaki yatırımını eritebilir. Zorunlu bir likidasyon, cüzdan bakiyesinin açık pozisyonunu marjin ihtiyaçları karşılanmadığı durumlarda gerçekleşebilir. Bu tarz sözleşmeler daha fazla risk içerir. Çünkü yatırımcıların ne kadar kazanacağını veya kaybedeceğini öngörmesinin bir yöntemi bulunmaz.