Geleneksel finans araçlarında olduğu gibi kripto varlıklar da bir cüzdan aracılığıyla transfer edilebilir. Blockchain teknolojisini kullanan kripto varlıklarda, geleneksel finans araçlarının aksine işlemleri gerçekleştirecek bir merkezi otorite ya da aracı kurum bulunmaz. Bu nedenle, kripto varlık transferlerin doğru ve hızlı bir şekilde yapılması için madenci ve doğrulayıcılara ihtiyaç vardır.

İşlem ücreti de transferlerin düzgün bir şekilde gerçekleşmesini sağlayan madenci ve doğrulayıcılara ödenen ücrettir. Ödenen işlem ücreti, kullanılan blockchain konsensüsüne göre değişiklik gösterebilir. Ayrıca, bazı blockchain ağlarında işlem ücreti ağdaki yoğunluk oranına bağlı olarak azalıp, artabilir. Transfer talebinin hızlı bir şekilde gerçekleştirmesini isteyen kullanıcılar, daha yüksek bir ücret ödeyerek daha pahalı ama daha hızlı transfer gerçekleştirebilir.

İşlem ücretleri, kullanılan blockchain ağına göre her gün, her ay ya da her yıl değişiklik gösterebilir. İşlem ücretlerinde bir değişiklik meydana geldiğinde, madenciler ve yatırımcılar yeni ücretlere ilişkin bilgilendirilir.

İşlem Ücreti Nasıl Çalışır?

İşlem ücretleri, yüksek maliyetli işlemlere öncelik verme ve bu işlemleri sıradaki bloğa kaydetme konusunda madencileri teşvik eden bir uygulamadır. Bitcoin ağında bekletilen işlemler, madenciler tarafından belirlenip bir sonraki bloğa eklenmeyi bekledikleri mempool’a (hafıza havuzu) ulaştırılır.

Mempool’un dolu olması durumunda madenciler, yüksek ücretli işlem taleplerine öncelik tanıyabilir. Bu nedenle kripto varlık kullanıcıları, daha hızlı kripto varlık transferi için daha fazla işlem ücreti ödemeyi tercih edebilir.

Ethereum blockchain’inde işlem ücretleri, gas (Ethereum ağında bir işlemi gerçekleştirmek için gereken maliyet.) ile ölçülür. Ethereum, akıllı sözleşmeler ve merkeziyetsiz uygulamalar (dApp) gibi hizmetler sunar. Bu nedenle işlem ücretleri oldukça önemlidir. Ethereum gas ücreti, Ethereum’un ‘gwei’ olarak adlandırılan küçük parçalar ile temsil edilir. Gas ücreti, ağdaki madenciler ve kullanıcılar arasında olan arz ve talep oranına göre çalışır. Madenciler, ‘gas’ ücretinin maliyeti karşılamadığını düşünürse bir işlemi reddetme olanağına sahiptir.

Ripple’da (XRP) ise, madencilik işlemi mevcut değildir ve bundan dolayı işlem ücretleri oldukça azdır.se

İşlem Ücretini Etkileyen Faktörler Nelerdir?

İşlem ücretleri için iki ana faktör bulunmaktadır: işlem boyutu ve blok alanı için olan talep. Bazı blockchain ağları, her blokta sınırlı veri depolayabilir. Bu nedenle madenciler ya da doğrulayıcılar ekleyecekleri işlem adetinde seçici olabilir. Eş zamanlı olarak gelen işlem talepleri, blok alanına olan ihtiyacı yükseltir ve doğrulama bekleyen birçok işlem birikebilir.

Blok talepleri arttığında ağlar sıkışır ve bu yüzden doğrulanma süreçleri uzayabilir. Büyük hacimli işlemler, blokta daha fazla alana ihtiyaç duyar ve doğrulanma süresi küçük işlemlere kıyasla daha uzun sürebilir. Genel olarak saniye başına işlem sağlayabilen ağlar, daha düşük işlem ücretlerine sahiptir. Bir blockchain ağının verimliliği ne kadar fazlaysa, işlem ücreti bir o kadar azdır.

İşlem Ücreti Neden Ödenir?

İşlem ücretleri ilk kez, Bitcoin blockchain’inde spam istekleri önlemek için geliştirildi. Ancak sonrasında blockchain’in en temel özelliklerinden biri haline geldi. İlk başlarda işlem ücreti alınmasının nedeni, kötü niyetli kişilerin Bitcoin blockchain’ine çok fazla 'spam' talep göndermesinin önüne geçmekti.

Blockchain’lerin güvenliğini sağlayan ve sürdürülebilir olmasına yardımcı olan kişilere ödenen komisyonlar olan işlem ücretleri, ağın sürdürülebilirliği için oldukça önemlidir. Blockchain ağlarının saniye başına eklenebilecek TPS’i (Saniye Başına İşlem Sayısı) farklı olabilmektedir. Blok alanı talebi, toplam blok alanından azsa, işlem ücreti daha düşük olur. Blok alanı talebi, işlem sayısını geçerse, işlem ücretinin oranı talebe göre yükselir.

Bitcoin (BTC) İşlem Ücreti Nasıl Hesaplanır?

Bitcoin (BTC) blockchain’inde bulunan bazı kripto varlık cüzdanları, işlem ücretlerinin kullanıcılar tarafından belirlenmesine olanak sağlar. Bir ücret ödemeden BTC transferi yapmak mümkündür ancak, madenciler bu işlemleri genelde reddeder. Bitcoin ağında işlem ücretleri, işlem büyüklüğüne (bit) göre belirlenir. Örneğin; İşlem büyüklüğü 400 bitse ve bit başına ücrette 80 satoshi olduğu varsayılırsa, söz konusu işlemin bir sonraki bloğa eklenmesi için neredeyse 32.000 satoshi, yani 0,00032 BTC ödenmesi gerekir. Bitcoin ağındaki yoğunluk ve talep yüksek olduğunda, işlemlerin hızlı bir şekilde gerçekleşmesi için ödenmesi gereken işlem ücreti yükselir.