Blockchain teknolojisi, merkeziyetsiz ve aracısız bir doğaya sahiptir. Bu ekosistemde, ağların güvenliğini sağlamak ve işlemleri onaylamak için çeşitli uzlaşı mekanizmaları kullanılır. Proof-of-Work (PoW) ve Proof-of-Stake (PoS), en bilinen konsensüs mekanizmalarıdır. Proof-of-Work’te, ağın güvenliğini ve sürdürülebilirliğini madenciler (Miner) sağlar. Proof-of-Stake’te ise ağın güvenliğini sağlayan, işlemleri onaylayan ve blokları oluşturanlara ‘Validator’ (Doğrulayıcı) denir.
Validator, Proof-of-Stake (PoS) algoritmasının en önemli yapı taşlarından biridir. Çünkü blockchain ağındaki işlemlerin tamamlanması ve zincire eklenmesi için, işlemin validator tarafından onaylanması gerekir. Validator, bu görevinin karşılığı olarak ödül kazanır.

Doğrulayıcı (Validator) Sistemi Nasıl Çalışır?

Validator, Proof-of-Stake sisteminin blokların blockchain’e eklenmesi amacıyla rastgele seçtiği kişi veya kişilerdir. Validator olarak seçilmek ve iş yapabilmek için belli miktarda kripto varlığa sahip olmak gerekir. Doğrulama işlemlerini gerçekleştirene kadar bu varlıklar kilitli olarak kenarda durur. İşlemler tamamlandıktan ve doğrulanması yapıldıktan sonra kilitler açılır. Bu süreç tamamlanınca, doğrulayıcılar tamamlanan işlemler için ödül kazanırlar. Doğrulayıcılar sayesinde bloklar doğru ve güvenli bir şekilde zincire eklenir. Eğer validator işlemleri doğru bir şekilde yapamazsa algoritmalar tarafından ceza da alabilir.

Blockchain'de Nasıl Doğrulayıcı Olunur?

Validator olmak için her blockchain ağının kendine özgü şartları vardır. Talep edilen şartları sağlayan kişi veya kişiler, ağda validatör olarak görevli olabilirler. Genelde, validator olabilmek için öncelikle söz konusu projenin talep ettiği miktarda kripto varlığa sahip olmak gerekir. Daha sonra da bu varlıklar o projenin kripto havuzunda ‘stake’ edilmelidir. Ayrıca birçok blockchain ağı, işlem hızı yüksek ve gelişmiş bir internet sunucusuna da ihtiyaç duyar. Çünkü blockchain ağındaki işlemlerin hızlı bir şekilde tamamlanması gerekir. Validator olarak görev yapmak istediği projenin talep ettiği şartları karşılayan kişi ya da kişiler, ağda validator olarak görev yapmaya başlar ve karşılığında ödül kazanır.

Proof-of-Stake (PoS) Nedir?

Proof-of-Stake (PoS) protokolü ilk olarak Sunny King ve Scott Nadal tarafından yayımlanan bir yazıda ortaya atıldı. King ve Nadal, 2012 yılında bu protokol ile madencilik için sağlanması gereken yüksek enerjiyi aynı zamanda bazı problemleri de ortadan kaldırmayı hadeflemişlerdir. PoS mekanizması ilk kez Peercoin isimli kripto varlık tarafından kullanılmıştır. Proof-of-Stake (PoS), Proof-of-Work algoritmasının bir alternatifidir. PoS ile bloklar birden fazla validator ile işlenir ve doğrulandığında bloklar sonlandırılır. PoS herhangi bir donanım ya da enerjiye ihtiyaç duymaz. Proof-of-Stake sayesinde kripto varlık sahipleri, blok işlemlerinin doğruluğuna onaylar.

Proof-of-Stake (PoS) Nasıl Çalışır?

Proof-of-Stake (PoS) konsensüsü aynı zamanda ‘Hisse Kanıtı’ olarak da bilinir. PoS ile blockchain ağının güvenliğini sağlamak ve bundan gelir elde etmek isteyenlerin, ağda kripto varlık stake etmesi gerekir. Stake edilecek kripto varlık miktarı önceden belirlenir ve projeye göre değişiklik gösterir. Ardından, Staking terimi, Türkçe’deki anlamıyla “Gelirden Pay Alma” devreye girer ve cüzdanlardaki tutar kilit kalkana kadar orada kullanıcının hissesi olarak durur. Bu durumun ardından işlem doğrulandığında kullanıcıların cüzdanındaki kilit kalkar ve ödüller hisse sahipliğine göre orantılı olarak dağıtılır. 
Hisse kanıtı, ağda bulunan doğrulayıcıların ağ içerisinde söz hakkına sahip olmasını ve gelirden pay almasını sağlar. Gelir paylaşımında Proof-of-Work’ün aksine hesaplama gücü değil, sermaye ön plandadır. PoS protokolünde cüzdan sahibi kullanıcılar işlemlerini doğrulayarak ve onaylayarak kazanç elde etmektedir. Hangi kullanıcı daha fazla kripto varlığa sahipse bununla eş oranda fazla para kazanır. 

Fakat PoS mekanizması en zengin kullanıcının sisteme sahip olmaması ve tekelleşmemesi için belli önlemler de almıştır.  Bu nedenle hangi doğrulamayı kimin yapacağının belirlenmesi için iki farklı seçim türü bulunur. Bunlardan biri “Rastlantısal” (Random) diğeri ise Cryptocurrency Age-based Election da denen ‘Kripto para yaşına bağlı seçim’dir.

Rastlantısal seçimlerde işlemleri onaylayanlar, hash (karma) değeri açısından en düşük fakat hisse (pay) değeri açısından en varlıklı node’lar içerisinden seçilir.  Kripto para yaşına bağlı seçimde ise, kullanıcıların varlıklarını ellerinde tutma süresine bakılarak en uzun süreye sahip olan doğrulayıcılar onaylayıcı olarak seçilir ve gerçekleştirdikleri doğrulamanın ardından ödül dağıtımı yapılır.