Anlamı gereğince farklı sektörler ve alanlarda eşler arası deyimi kullanılabilir. Eşler arası ağlar, bilgisayar ağlarında kullanılan bir iletişim modelidir. Bu modelde, bilgisayarlar ve cihazlar birbirleriyle doğrudan iletişim kurabilir ve kaynakları paylaşabilir. Geleneksel ağ modellerinden farklı olarak, eşler arası bir ağ, merkezi bir sunucuya veya yöneticiye dayanmaz.
Eşler arası ağlarda, her cihaz hem bir istemci hem de bir sunucu olarak çalışır. Bu özellik, her cihazın hem kaynak sağlayabileceği hem de kaynak talep edebileceği anlamına gelir. Örneğin, bir dosya paylaşım uygulamasının eşler arası ağındaki her bir cihaz, hem dosyaları paylaşabilir hem de diğer cihazlardan dosya indirebilir.
Eşler arası ağlar genellikle dosya paylaşımı, dağıtık hesaplama, anlık mesajlaşma ve diğer uygulamalar için kullanılır. Bu ağlar, büyük dosyaların hızlı bir şekilde dağıtılması için etkili olabilir ve merkezi bir sunucu bağımlılığını ortadan kaldırarak ağın daha dirençli ve ölçeklenebilir olmasını sağlar.
Eşler Arası Ağ Kavramı Nasıl Ortaya Çıkmıştır ve Özellikleri Nelerdir?
Günümüzde kripto ve blockchain ağlarının yükselişi ile adından daha sık söz ettiren eşler arası kavramının ortaya çıkışı, aslında bunlardan çok daha eskilere dayanır.
Eşler arası kavramı, internet teknolojisinin en erken dönemlerinde ve bilgisayar sistemlerinin gelişmesiyle ortaya çıkmıştır. Eşler arası, bilgisayar olarak isimlendirilen bilgi işlem donanımlarının, birbirleri arasında doğrudan bir iletişim ve kaynak ya da veri paylaşımı yapabilmelerini sağlayan bir ağ modelidir. Aynı zamanda eşler arası ağ modeli, doğası gereği dağıtık bir yapıdadır. Eşler arası paylaşım ve yapı fikirleri, ilk olarak 1970’ yılların sonunda ve 1980’li yılların başlarında ortaya çıkmaya başlamıştır. Eşler arası kavramının ortaya çıkış sebepleri, o dönemlerde giderek yaygınlaşan merkezi sunucu kullanılarak oluşturulan ağların yerine, alternatif bir yapı arayışı ve dağıtık ağ düşünceleridir. Söz konusu yıllardaki ağ ve sistem modelleri, bir merkezi sunucu ya da ana bir bilgisayar sistemi tarafından kontrol edilen, verileri yöneten ve kullanıcılara hizmet veren modeller olarak öne çıkıyordu.
Merkezi bir sunucu veya ana bir bilgisayar sistemi kullanılan ağ modelleri, bu söz konusu merkezin veya bilgisayarın çökmesi, ağ trafiğinin artması, güvenlik sorunları gibi nedenlerden kaynaklı verimlilik azalmalarına ve hizmet kesintilerine kullanıcılarını maruz bırakıyordu. Aynı zamanda tek bir sunucu ya da merkeze bağımlılık yüzünden merkezin güvenlik sorunlarına daha fazla uğraması gibi büyük tehditler ile karşılaşılabilirdi.
Bu gibi daha birçok soruna karşı alternatif yapı arayışı başladı. Bunun bir sonucu olarak ise eşler arası modeller, başka bir deyişle peer-to-peer sistemler geliştirilmeye başlandı. Eşler arası ağlarda, her bir donanım veya cihaz, hem birer istemci hemde birer sunucu görevi görebilir durumdadır. Aynı zamanda bu iki işlevi de yerine getirebilen bu sistemlerde cihazlar, kendileri arasında veri ve kaynak paylaşımı gerçekleştirebilir. Bu sayede kullanılan ağın verimliliği artar. Daha verimli ağlarda ise daha az sayıda hizmet ve servis kesintisi yaşanır. Eşler arası modellerin ve bu kavramın en önemli özelliği ise kişilerin ya da kurumların merkezi bir sunucuya bağlı kalmadan işlemleri gerçekleştirebilmeleridir.
Eşler arası ağlar ve bu kavram, asıl popülerliğini ise 1990’larda ve 2000’lerin başlarında kazandı. Esasen dosya paylaşımı sağlayan farklı uygulamalar, bu popülerliğin giderek artmasına aracı oldu. Örnek vermek gerekirse, Napster benzeri eşler arası modeli altyapı olarak kullanan dosya ve veri paylaşımı sistemleri, kullanıcılarının müzik dosyalarını doğrudan birbirleri arasında paylaşabilmelerini sağladı.
Daha sonraki zamanlarda ise BitTorrent gibi bazı protokol ve uygulamalar, diğer eşler arası ağlar daha geniş kullanım alanlarının oluşturulmasını sağladı. Eşler arası ağlar, çok büyük boyutlara sahip olan dosyaların ve verilerin hızlı bir biçimde dağıtılmasını ve paylaşılmasını sağlamak için kullanılmaya başlandı.
Eşler arası kavramı, bilgisayar teknolojilerinin evrimi ve gelişimiyle birlikte daha yaygın bir model haline geldi. Kişilerin ve kurumların dağıtık işlemlerini gerçekleştirmek için bir ihtiyaç haline gelen eşler arası modeller, kurumlar tarafından tercih edilmeye başlandı. Dağıtık ağ yapıları ve eşler arası modeller, kaynak paylaşımını ve doğrudan cihazlar arası iletişimi mümkün kılarak merkezi sunuculara olan bağımlılığı azalttı.
Bitcoin ve Eşler Arası Ağ Kavramının İlişkisi Nedir?
Bitcoin, 31 Ekim 2008 tarihinde Satoshi Nakamoto takma isimli kişi veya kişiler tarafından yayınlanan “Bitcoin: Eşler Arası Elektronik Nakit Ödeme Sistemi” isimli makale ile yayınlanan ve dağıtık bir ağ yapısına sahip kripto varlıktır. Bitcoin’in giderek popülerleşmesi ise eşler arası sistemlerin yaygınlığı ve bilinirliği adına önemli bir gelişme olmuştur. Bu sayede eşler arası ağlar, blockchain ve kripto dünyasında kullanılmaya başlayan bir model haline gelmiştir. Eşler arası ağlar, farklı kripto varlıklar ve dijital varlıklarda kullanılmaya başlamıştır. Günümüze baktığımızda ise eşler arası ağlar ve sistemler hemen hemen her alanda kullanılabilir bir yapıya ulaşmıştır.
