Emir Defteri (Order Book), fiyat düzeyine göre düzenlenen varlıkların alım satım emirlerinin elektronik bir listesini ifade eden kavramdır. Bir emir defteri, her fiyat noktasında veya piyasa derinliğinde teklif edilen veya talep edilen hisse senedi miktarını gösteren bir liste sunar. Bazı katılımcılar isimsiz yani anonim kalmayı tercih ederken alım satım emirlerinin arkasındaki piyasa katılımcılarını da tanımlar. Bu listeler, alım satım işlemleri gerçekleştiren kişilere yardımcı olur ve aynı zamanda piyasa şeffaflığını artıran değerli alım satım bilgilerini sunarlar.

Emir defteri, hisse senetleri, tahviller, kripto varlıklar ve para birimleri gibi çeşitli varlıkların siparişlerini listelemek amaçlı kullanılır. Söz konusu varlık siparişleri manuel ve elektronik şekilde olabilir. Emir defteri, alış ve satış bilgileri ekranın üstünde, altında, solunda ya da sağında yer alabilir. Emir defteri eş zamanlı bir şekilde sürekli olarak güncellenir.

Bazı alım satım platformları emir defterlerini “Continuous Book” şeklinde de adlandırılır. Piyasa açılışında ve kapanışında sağlanan işlemler ayrı bir şekilde barındırılır. Bu işlemler opening book ve closing book olarak adlandırılır. Emir defterleri genelde yatırımcıların belirlediği fiyatları yerine getirmek için ayarlanan emirleri içerir. Emir defterleri arz talep oranını belirlemede yardımcı olur. Emir defterinin üst limiti, en yüksek olan teklifi ve en düşük satışlarının yer aldığı alandır ve bu siparişlerin devam etmesi için gerekli olan baskın pazarı ve fiyatı gösterir. Emir defteri, yatırımcıların daha bilinçli kararlar vermelerinde yardımcı olur.

Emir Defterlerinin Bölümleri Nelerdir?

Bir emir defterinin genel olarak üç bölümü bulunur:

• Satın alma emirleri
• Satış emirleri
• Emir geçmişi

Satın Alma Emirleri

Satın alma emirleri, teklifler olarak da bilinir ve satın almak istenen miktar dahil olmak üzere alıcı bilgilerini içeren bölümdür.

Satış Emirleri

Satış emirleri, alış emirlerine benzer şekilde tüm teklifleri veya talep edilen fiyatları ve satış yapmaya istekli olan kişilerin yerlerini içeren bölümdür.

Emir Geçmişi

Piyasa emri geçmişleri, geçmişte gerçekleşen tüm işlemleri gösteren bölümdür.

Emir defteri, satın alma emirlerini içererek alıcı bilgilerini ve satış emirlerini içererek satıcı bilgilerini gösterir. Ayrıca, geçmiş işlemlerin bir kaydını da sağlar. Emir defterinin üst kısmı, en yüksek teklif fiyatını ve en düşük satış fiyatını gösterir. Bu fiyatlar, bir emrin gerçekleşmesi için hâkim olan pazarı ve fiyatı gösterir. Ayrıca, bir mum grafiği gibi piyasanın geçmiş ve mevcut durumu hakkında bilgi sağlayan grafikler de emir defteriyle birlikte kullanılır.

Aynı zamanda emir defterleri ile hangi aracı kurumların hisse senedi alım satımı yaptığını görebilir ve piyasanın bireysel yatırımcılar mı yoksa kurumlar mı tarafından yönlendirildiğini belirleyebilirler. Ayrıca, emir defteri sipariş dengesizliklerini göstererek hisse senetlerinin kısa vadeli hareketlerine dair ipuçları sağlayabilir.

Örneğin, satın alma emirleri ile satış emirleri arasında büyük bir dengesizlik varsa, hisse senedinde daha güçlü bir hareket olabileceğini gösterebilir. Alım satım yapan kişiler, emir defterini kullanarak bir hisse senedinin potansiyel destek ve direnç seviyelerini belirlemeye yardımcı olabilirler. Belirli bir fiyattaki büyük bir alım emri grubu, bir destek seviyesini gösterebilirken, aynı fiyatta veya yakınında çok sayıda satış emri, bir direnç alanını gösterebilir.

Emir Defterleri Neden Önemlidir?

Emir defterleri, finansal piyasalarda alım satım işlemlerini daha iyi anlamak ve daha iyi kararlar almak için önemli bir araç olarak kabul edilir. Emir defterleri, alım satım işlemi gerçekleştiren bir kişiye piyasa hakkında daha fazla bilgi sağlayarak daha iyi alım satım fırsatları sunar. Eğer satıcılardan daha fazla alıcı varsa, bu bir fiyat artışının yakında olabileceği anlamına gelebilir ve tersi durumda da geçerlidir.

Emir defterleri kullanarak, piyasa yapıcı olarak piyasaya giriş yapmak veya işlem yapmamak konusunda kişiler daha bilinçli kararlar verebilir. Piyasa yapıcılar, başkalarının kabul etmeyeceği fiyatlarla alım ve satım emirlerini gerçekleştiren kişilerdir. Ek olarak emir defterleri piyasa derinliği hakkında bilgi sağlar. Piyasa derinliği, belirli bir piyasanın ne kadar likit olduğunu gösterir. Bir piyasa ne kadar likit ise varlığın fiyatı o kadar az değişke olur ve varlık daha hızlı ve kolay bir şekilde alınıp satılabilir. Öte yandan bir piyasa likit değilse büyük yatırımcılar emir defterlerini kullanarak piyasayı kolayca manipüle edebilir. Örneğin eğer bir whale (balina), sahip olduğu varlıkları daha yüksek bir fiyatla satmak istiyorsa, mevcut fiyatın üzerinde bir alım emri verebilir ve bu emri emir defterine kaydedebilir. Bu, diğer alım satım işlemleri gerçekleştiren kişileri, fiyatın artacağına inandıkları için varlık satın almaya teşvik eder. Bu durumda, alım satım yapan kişilerin bu inancı gerçekleşirse, fiyat yükselmeye başlar. Balina, varlıklarını daha yüksek bir fiyattan satabilir ve büyük bir kâr elde edebilir. 

Sonuç olarak emir defterleri, piyasa katılımcılarına piyasa hareketlerini ve potansiyel alım satım fırsatlarını daha iyi anlama ve değerlendirme imkânı sunması nedeniyle önemlidir.