Dağıtık defter teknolojisi (DLT), kişiler arasında gerçekleştirilen işlemlerin çoğaltılarak merkeziyetsiz bir ağda saklanmasını ve senkronize edilmesini sağlar. DLT sayesinde veriler merkezi bir sunucuya değil, birden fazla ağa dağıtılır. Bu ağlara erişim sağlayabilen katılımcılar, verilere ulaşabilir ve verileri doğrulayabilir. DLT kullanıldığında verilerin erişimi, onaylama süreci ve diğer güncellemeler ağ kullanıcıların oluşturduğu fikir birliği mekanizması ile sağlanır.

Ödeme ve transfer gibi ağda gerçekleşen işlemleri kaydetmek için DLT kullanılır. Dağıtık defter teknolojisi, farklı işletmeler ve finans kurumları tarafından kullanılan merkezi sistemlerden farklı çalışır. Bu kurumların kullandığı defterlere müdahale edilmesi oldukça kolaydır. Ayrıca bu merkezi defterlerin farklı sürümlerinin çıkması halinde senkron sorunlarıyla karşılaşılabilir. Merkezi defterlerde bu gibi durumlarda hatalı veya eksik bilgiler ile işlem sağlanması riski vardır. 

Dağıtık defterler bir otorite tarafından kontrol edilmez. Bunun yerine, ağdaki katılımcı veya node’larda (düğüm) verilerin bir kopyası bulunur. Bu veriler ise birkaç saniyede bir güncellenir. Ağ katılımcıları fikir birliği mekanizmaları aracılığıyla, defter üzerinde yer alan kayıt ve düzenlemeler için uzlaşma sağlar. DLT yüksek düzeyde güvenlik sunar. Dağıtık defter teknolojisi, kriptografik veri ve dijital imza teknolojilerinden de yararlanır. Bu sayede defterler üzerinde depolanan işlemlerin doğruluğundan emin olunur.

Dağıtık defter, kişiler arasında gerçekleşen işlemleri eş zamanlı olarak birden fazla yerde kaydetmek amaçlı kullanılan, eşler arası (P2P) bir sistem olarak çalışır. Dağıtık defter teknolojisi, kullanıcıların aynı defterin bir kopyasını yaratmak ve paylaşmasına olanak tanımak için kriptografi ve fikir birliği mekanizmalarından yararlanır. Böylece merkezi bir veri tabanına ve otoriteye olan ihtiyaç ortadan kalkar.

DLT’lerde anonim katılımcıların yer alır. Aynı zamanda DLT’ler herhangi bir izin ihtiyacı duymaz. Gerçekleşen bütün işlemlerin bilgileri, fikir birliği mekanizmaları ile tüm katılımcılar arasında paylaşılır ve deftere kaydedilir. DLT’e örnek olarak Bitcoin blockchain ağı verilebilir. Bitcoin blockchain ağı halka açık ve dağıtık bir defter olarak kabul edilir.

DLT, verilerin gizliliğini korumak için özel defterlere de izin verir. Özel defter üzerindeki işlemlerin verileri, sadece işlemin tarafları ile paylaşılır. Fikir birliği mekanizması ise, defter katılımcılarına danışılması yerine, akıllı sözleşmeye dijital imza eklenerek gerçekleştirilir.

Dağıtık Defter Teknolojisinin Özellikleri Nelerdir?

• Verilerin merkezi bir sunucuda depolanması yerine, birden fazla kopya farklı katılımcılarda senkronize bir şekilde tutulabilir.
• Dağıtık bir defterde verilerin sürekli güncel kalmasını sağlayan katılımcılar ile işlemlerin doğruluğu teyit edilir.
• İnternet üzerinden yapılan işlemlere olan güven düzeyini yükseltir.
• Kullanıcılara veri erişim özgürlüğü sunar.

Dağıtık Defter Teknolojisi Nasıl Çalışır?

Dağıtık defter teknolojisi, verilerin kriptografi yoluyla güvenli ve doğru bir biçimde depolanmasına imkân tanır. Defter üzerindeki verilere anahtarlar ve kriptografik imzalar sayesinde erişim sağlanır.

DLT’ler merkeziyetsiz, özel ve şifreleme odaklı çalıştığından, saldırıya uğrama riskini en aza indirir. Bir saldırının başarılı olması için, ağda yer alan tüm kopyalara eş zamanlı bir saldırı gerçekleşmesi gerekir ve bu da neredeyse imkansızdır. Dağıtık defterin eşler arası olması ve kayıtların senkronize bir şekilde güncellenmesi sistemi hızlı, etkili ve daha ucuz kılar.

Dağıtık defter ağında yer alan tüm cihazlar, defterin bir kopyasına sahiptir. Bu cihazlar ise node olarak adlandırılır. Bir ağ üzerinde çok sayıda node olabilir. Bilgilerin bir bloktan bir diğerine aktarılması benzeri yapılan  tüm değişiklikler, node’larda barındırılır.

Dağıtık Defter Teknolojisi Hangi Alanlarda Kullanılır?

Dağıtık defter teknolojisi, farklı amaçlar ve sektörler için kullanılabilir. Dağıtık defter teknolojisinden yararlanan bazı sektörler şunlardır:

• Havacılık
• Sağlık hizmeti
• Sigorta
• Lojistik
• Toplu taşıma

Dağıtık Defter Teknolojisi ve Blockchain Teknolojisi

Blockchain ve dağıtık defter teknolojisinin benzer yönleri olsada birbirinden farklıdırlar. Blockchain, birden fazla teknolojiden yararlanır ve bunlardan birisi DLT’dir. Blockchain ağları, kriptografi teknolojisinden yararlanan ve manipüle edilmesi daha zor olan bir tür dağıtık defterdir.

Blockchain ağlarında veriler bloklarda saklanır ve bu bloklar birbirine zincirlenerek sürdürülür. Blockchain ağları halka açık bir şekilde çalışır. Bu ise işlem geçmişinin herkes tarafından erişilebileceği anlamına gelir.

Blockchain ağlarının aksine dağıtık defter teknolojisi, blockchain’i kullanmak zorunda değildir. DLT, fikir birliğini sağlamak için merkeziyetsiz bir defter yaratır.

Blockchain Ağları ve DLT’yi Birbirinden Ayıran Faktörler Nelerdir?

Blockchain teknolojisi ile dağıtık defterleri birbirinden ayıran bazı faktörler şunlardır:

Dağıtık Defter Teknolojisi

• Bilgiler birbirine zincirlenebilir, ancak bu işlemde blok kullanılmaz.
• Şifrelenebilir.
• Defterler özel, izinli veya izinsiz olabilir.
• Değiştirilemez olma imkanına sahiptir.

Blockchain Teknolojisi

• Veriler birbirine zincirli olan "bloklar" üzerinde barındırılır.
• Şifrelidir.
• Blockchain ağları genelde halka açık ve izinsizdir.
• Değiştirilemez.

Dağıtık Defter Teknolojisinin Avantajları Nedir?

Dağıtık defter teknolojisinin avantajlarından bazıları şunlardır:

• Gerçekleştirilen işlemler hızlı ve güvenlidir.
• İşlemlerin onayı alındıktan sonra veriler blockchain ağına işlenebilir.
• Dağıtık defterlerde, kişiler yapacakları işlemlerde herhangi bir aracıya ihtiyaç duymaz ve böylece işlem maliyetleri minimuma iner.
• Dağıtık defterler, bilgileri merkezi bir sunucuda tutmaz ve bu yüzden saldırılara karşı daha fazla koruma sağlar.