Katman 3, blockchain teknolojisinde üçüncü ve en önemli katmanlardan birisidir. Genel olarak “Protokol Katmanı” olarak da isimlendirilir. Blockchain teknolojileri, farklı katmanlardaki protokollerin etkileşimleri ile çalışır. Katman 3, kullanıcıların işlemleri doğrulamak ve blockchain ağındaki diğer katmanlar ile iletişim kurmak için kullanılan bir tür protokol katmanıdır. 

Katman 3’lerin Genel Görevleri Nelerdir?

Katman 3 blockchain ağlarının ve protokollerinin bazı görevleri bulunur. Bu görevlerden bazıları ise şunlardır:

• İşlemleri Doğrulama
• Akıllı Sözleşmeler
• Konsensüs Mekanizması
• Ağ İçi İletişim

İşlemleri Doğrulama

Katman 3’ler, blockchain ağlarında gerçekleştirilen işlemlerin doğruluğunu ve geçerliliğini kontrol etmekle görevlidir. Başka bir deyişle işlem geçmişi ve hesap bakiyeleri benzeri doğrulama işlemleri bu katman 3’lerde gerçekleşir. Gerçekleştirilen işlemler blockchain ağlarına kaydedilir.

Akıllı Sözleşmeler

Birçok blockchain ağı ve platformu, akıllı sözleşmeler (smart contract) olarak isimlendirilen, programlanabilir bir işlem mekanizmasına sahiptir. Katman 3 blockchain ağlarında akıllı sözleşmeler yürütülür ve bu sayede programlanabilir bir işlevsellik sağlamak amaçlanır.

Konsensüs Mekanizması

Katman 3 blockchain ağlarında, node’lar arasında konsensüs oluşturmak adına kullanılan protokoller uygulanır. Konsensüs mekanizmaları, işlemleri doğrulama ve blockchain ağının güvenliğinin sağlanması adına oldukça önemlidir.

Ağ İçi İletişim

Katman 3, ağdaki node’lar arasında iletişim sağlar. İşlem ve blok verilerinin diğer node’lara dağıtılmasını ve ağdaki diğer düğümlerle haberleşmeyi yönetir.

Örnek vermek gerekirse, Ethereum blockchain ağı katman 3 işlevselliğine sahip bir blockchain ağıdır. Burada tüm kullanıcılar, akıllı sözleşmeleri çalıştırabilir ve işlemlerini gerçekleştirebilir.

Katman 3 Blockchain Ağı Örnekleri Nelerdir?

Blockchain teknolojisi, farklı katmanlardaki protokollerin etkileşimleri sayesinde çalışır. Katman 3 blockchain ağlarına örnek olarak ise şunlar söylenebilir:

• Ethereum
• Binance Smart Chain (BSC)
• Cardano
• Solana
• Tezos
• Polkadot
• NEAR Protocol
• Avalanche
• Chainlink
• Cosmos
• Harmony
• Flow
• Hedera Hashgraph
• IOTA
• Polygon (MATIC)

Ethereum

Ethereum, en popüler katman 3 blockchain ağıdır. Ethereum, akıllı sözleşmeleri destekleyen, Turing yapısında bir platformdur. Ether (ETH) adlı kripto varlık, bu ağda kullanılır. Ethereum, diğer projelerin de temelini oluşturduğu için büyük bir ekosisteme sahiptir.

Binance Smart Chain (BSC)

Binance Smart Chain, Binance borsası tarafından geliştirilen bir katman 3 blockchain ağıdır. BSC, akıllı sözleşmeleri ve DApps (Merkezi Olmayan Uygulamalar) geliştirmeye odaklanırken, daha hızlı işlem süreleri ve düşük ücretler sunmayı amaçlar.

Cardano

Cardano, katman 3 blockchain teknolojisine dayanan bir kripto varlık ve platformdur. Cardano, akıllı sözleşmeleri destekleyen ve Proof-of-Stake (PoS) konsensüs mekanizmasını kullanan ölçeklenebilir bir blockchain ağıdır.

Solana

Solana, yüksek performanslı bir katman 3 blockchain ağıdır. Proof-of-History (PoH) ve Proof-of-Stake (PoS) algoritmalarını kullanarak yüksek hız ve düşük işlem ücretleri sunmayı hedefler.

Tezos

Tezos, katman 3 blockchain ağıdır ve akıllı sözleşmelerin geliştirilmesine ve otonom yükseltmelere (self-amendment) olanak tanır. Proof-of-Stake (PoS) konsensüs mekanizması kullanır.

Polkadot

Polkadot, katman 3 bir blockchain ağı olarak hizmet veren bir çok zincirli platformdur.

NEAR Protocol

NEAR, katman 3 blockchain ağıdır ve merkezi olmayan uygulamaların (DApps) geliştirilmesini destekler. NEAR, Proof-of-Stake (PoS) konsensüs mekanizmasını kullanır ve yüksek işlem hızı sunar.

Avalanche

Avalanche, yüksek hızlı ve ölçeklenebilir bir katman 3 blockchain ağıdır. Konsensüs mekanizması olarak Avalanche Consensus kullanır ve binlerce işlemi saniyeler içinde işleyebilir.

Chainlink

Chainlink, katman 3 blockchain ağıdır ve akıllı sözleşmelerin gerçek dünya verilerine erişimini sağlayan bir oracle (veri sağlayıcı) platformudur.

Cosmos

Cosmos, farklı blockchain ağlarını birbirine bağlamayı amaçlayan bir katman 3 blockchain ağıdır. Bu sayede farklı blockchain ağları arasında varlık transferleri ve veri paylaşımı mümkün hale gelir.

Harmony

Harmony, hızlı ve düşük ücretli işlemler için optimize edilmiş bir katman 3 blockchain ağıdır. PoS konsensüs mekanizmasını kullanır ve çapraz zincir uyumluluğu sağlar.

Flow

Flow, katman 3 blockchain ağıdır ve özellikle sanat, oyun ve eğlence alanlarına yönelik NFT (Non-Fungible Token) ve DApp geliştiricileri için bir platform sunar.

Hedera Hashgraph

Hedera Hashgraph, Katman 3 blockchain ağıdır ve Hbar adı verilen kripto varlık birimini kullanır. Asenkronous Byzantine Fault Tolerance (aBFT) konsensüs mekanizmasını benimser.

IOTA

IOTA, bir katman 3 blockchain ağı değil, aslında bir "Distributed Ledger Technology" (Dağıtılmış Defter Teknolojisi) olarak isimlendirilir. IOTA, IoT (Nesnelerin İnterneti) cihazları arasında veri ve değer transferini hedefler ve blockchain yerine "Tangle" adı verilen bir yöntem kullanır.

Polygon (MATIC)

Polygon, Ethereum tabanlı bir katman 2 çözümüdür ve Ethereum'un katman 3 işlem yoğunluğunu azaltmayı amaçlar. Polygon, akıllı sözleşmelerin hızlı ve düşük ücretli bir şekilde çalışmasını sağlar.

Bir başka önemli nokta ise, blockchain teknolojisi ve platformlarının hızla gelişmesidir. Bu nedenle gelecekte yeni katmanlar ve farklı katman yapılarının ortaya çıkabileceğini unutmamak önemlidir.