Piyasalar sürekli olarak hareketlidir ve uzun süreli düşüş ya da yükseliş yaşayabilirler. Fiyatlar üzerindeki uzun süreli düşüş, ayının avına saldırı hareketiyle tasvir edilerek anlatılmak istenilmiştir. Fiyatlar üzerindeki düşüş yatırımcılar için endişe verici olabilir. Yatırımcıları endişelendiren ayı piyasası nedir?

Ayı Piyasası (Bear Market) kavramı, hisse senedi piyasasında birkaç hafta veya aydan uzun sürelere dayanan fiyatlardaki genel bir düşüşü tanımlamak için kullanılır. Ayı piyasası, ekonomide gerileme veya ekonomide etkili olan bir olay yaşandığında ortaya çıkar. Ayı piyasası arz talep dengesinin bozulmasına sebep olur. Bu nedenle, yüksek arza rağmen talep düşük olur.

Ayı piyasası kısa veya uzun vadeli olabilir. Ayı piyasasında %20 veya daha fazla bir fiyat düşüşü yaşanması gerekir. Ayı piyasası hisse senedi piyasasında yeni zirvelere ulaşıldığında sona erer. Ayı piyasasının toparlanma dönemi en düşük kapanış fiyatından yeni oluşan zirve fiyatına kadar sürer. Ayrıca ayı piyasasında kabul görmüş olan %20 oranında bir değer kazanma durumu başka bir son olarak kabul edilir. 

Finans piyasalarında kullanıcıların sıklıkla karşılaştığı terimler arasında yer alan ayı ve boğa piyasasının ne olduğundan bu makalede bahsedeceğiz. Ayı piyasası söz konusu dijital varlıkta düşüşü simgelerken boğa piyasası yükselişi ifade eder.

Ayı trendi, piyasaların düşüş yaşadığı dönemler için kullanılan bir terimdir. Ayı piyasası başladığında, bu düşüş süresinin uzun süreceği tahmin edilebilir. Ayı döneminde satış baskısı alış baskısından daha yüksektir. Ayı piyasası, fiyatın uzun süre düşüş trendini devam ettireceği ve piyasaların karamsar olduğu durumlarda karşımıza çıkar. Herhangi bir dijital varlığın ayı piyasasında olduğunu söyleyebilmek için, mevcut trendin aşağı yönlü olması gereklidir. Bununla birlikte, bir önceki tepe noktasından %20 aşağı yönlü hareket etmesi gerekiyor.

Piyasadaki aşağı yönlü ifade etmek için ayı figüründen yararlanılmıştır. Bunun nedeni ise ayılar saldırı sırasında pençelerini yukarıdan aşağıya doğru savurur. Bu simgede piyasadaki dalgalanmayı işaret eder. Ayı tuzağı ise, piyasanın boğa döneminde olduğu ve yükselişin devam ettiği sırada, kısa vadeli düşüşleri ifade etmek için kullanılır. Yatırımcılar, piyasa genelindeki yükseliş trendi devam ederken yaşanan ve kısa süreli düşüşleri ‘ayı tuzağı’ olarak tanımlar.

Ayı Piyasasına Yön Veren Faktörler Nedir?

Ayı piyasasında talep oranı düşer ve fiyatta düşüş yaşanır. Bu talebin azalması birçok duruma bağlı gelişebilir. Ayı piyasasının oluşmasında etkin rol oynayan birkaç neden yer almaktadır. Peki bu faktörler nedir? Dilerseniz hep birlikte bir göz atalım;

• Stabil ekonomi
• Uzun vadeli ve yetersiz satışlar
• İstihdam azlığı
• Harcanabilir düşük gelir
• Piyasa hissiyatı
• Belirsizlik

Yukarıda maddeler halinde verdiğimiz faktörler gibi durumlar ayı trendini başlatabilir veya devam ettirebilir.

Ayı Piyasası Ne Kadar Sürer?

Ayı döneminin süresi hakkında net bir tahminde bulunmak ne yazık ki mümkün değildir. Ayı piyasasında, yani düşüş trendinde olan bir varlığı yatırımcılar satın almak istemez ve fiyat aşağı yönlü hareket etmeye devam eder.

Ekonomik büyüme, piyasa koşulları, arz talep dengesi, yatırımcıların his ve yönelimleri gibi durumlar süreç boyunca etkilidir. Genel olarak yatırımcılar, ayı sezonunun 6 ay sürmesini bekler. Ancak çok daha uzun süren ayı piyasası dönemleri de geçmişte yaşanmıştır.

Neden Ayı Piyasası Olarak Adlandırılıyor?

Ayı piyasası olarak adlandırılmasının nedeni, ayıların saldırı esnasında pençelerini aşağı doğru bir hareketle avına saldırması şeklidir.

Ayı Piyasasının Aşamaları Nelerdir?

Ayı piyasasında dört aşama izlenir:

• İlk aşama, yüksek fiyat ve yüksek yatırımcı duyarlılığı ile nitelendirilir. Aşamanın sonuna doğru ise, yatırımcılar piyasadan çekilerek kâr elde etmeye başlar.
• İkinci aşama, varlıkların fiyatları net bir şekilde düşmeye ve kâr azalmaya başlar. Düşüşler ve azalmalar sonucunda ise yatırımcılar panikler.
• Üçüncü aşama, piyasa fiyatları konusunda tahminler piyasaya girmeye başlar ve sonucunda bazı fiyat ve işlem hacimleri yükselir.
• Dördüncü aşama, hisse senedi fiyatlarında yavaş bir şekilde düşüş başlar ve düşen fiyatlar yatırımcıları tekrardan piyasaya çeker ve böylelikle ayı piyasasının yerini boğa piyasası almaya başlar.

Ayı Piyasasına Nasıl Yatırım Yapılır?

Ayı piyasası yatırımcılar için stresli ve korkutucu bir süreçtir. Yatırımcılar portföylerindeki değer düşüşü yaşanması konusunda endişelenir.

Ayı piyasasında doğru bir şekilde yatırım yapmak için dört adım izlenebilir:

• Ani tepkilerden kaçınılmalı
• Kaliteye odaklanılmalı
• Piyasa zamanlanmaya çalışılmamalı
• Zamanla pozisyonlar oluşturulmalı

Ani Tepkilerden Kaçınılmalı

Bir yatırımcının ayı piyasasında yapabileceği en büyük yanlışlardan biri, piyasa hareketlerine ani tepki vermektir. Yatırımcı, hisse senedi fiyatlarına hızlı şekilde girip çıkarak borsada önemli düzeyde düşük performans gösterir. Yatırım yapmanın temel amacı, ucuz alıp yüksek fiyattan satma olarak düşünülse de asıl dikkat edilmesi gereken piyasada yaşanan hareketliliğe duygusal tepkiler vermekten kaçınmaktır.

Kaliteye Odaklanılmalı

Ayı piyasasında rekabet avantajı olmayan veya düşük kaliteli şirketler ağır darbeler alırken, yüksek kaliteli şirketler daha iyi performans sağlayabilir. Ani bir şekilde gerçekleşebilecek olan durumlara karşı sağlam bilançolar ve rekabet avantajı yüksek olan şirketlere odaklanılmalıdır.

Piyasa Zamanlanmaya Çalışılmamalı

Piyasayı zamanlamaya çalışan yatırımcılar, kaybeder.

Zamanla Pozisyonlar Oluşturulmalı

Piyasayı zamanlamaya çalışmak ve tüm varlığın tek bir yere yatırılması olumlu sonuç vermez. Ayı piyasasında hisse senedi pozisyonlarının zaman içerisinde aşamalı olarak oluşturulması, iyi bir stratejidir. Böylelikle, hisse senedi fiyatları düşmeye devam etse bile yeni düşük fiyatlardan yararlanılabilir.

Ayı Piyasası Esnasında Kazanç Elde Etme Yolları Nelerdir?

Ayı piyasasında kazanç elde etmek için üç yol bulunur:

• Açığa satış
• Satış opsiyonları
• Ters ETF’ler

Açığa Satış

Açığa satış işlemi, sahibi olunmayan sermaye piyasası araçlarının satılması ya da satış işlemi için emrin verilmesidir.

Satış Opsiyonları

Satış opsiyonları, belirli bir miktarda bulunan varlığı önceden belirlenmiş bir fiyattan satma hakkı olarak bilinir.

Ters ETF’ler

Ters ETF, piyasada yaşanan kâr elde etmeyi amaçlayan yatırımcılar için tasarlanmış bir yatırım fonudur.

Ayı Piyasası Rallisi Nedir?

Ayı piyasası rallisi, ayı piyasasının ardından hisse senedi fiyatlarındaki yükselişi tanımlayan kavramdır. Fakat bu yaşanan yükseliş, geçici bir yükseliştir. Başka bir deyişle, ayı piyasası rallisi, ayı piyasası düşüşünün ardından hisse senedi fiyatlarında kısa vadeli bir toparlanmadır. Ayı piyasası rallisini tespit etmek zordur ve çok uzun süren ayı piyasasında birden fazla kez gerçekleşebilir. Ayı piyasası rallisi, düşüşün devam edeceğini ve boğa piyasasına doğru geçiş yaşanmadan önce fiyatların düşeceğini gösterir.

Ayı Piyasası Gerçek Dünya Örnekleri Nelerdir?

1973-1982 yılları arasında meydana gelen uzun vadeli bir ayı piyasası, Hindistan’da yaşanan ayı piyasası, 2002 yılındaki borsa düşüşü, 2020 yılında ortaya çıkan coronavirus salgını gibi durumlar ayı piyasasının örnekleri arasında verilebilir.