İtibari (Fiat), iktidar emrini ve kararını belirtmek için kullanılan kavramdır. İtibari, dönüştürülemez ve destekleyen emtia olmadığı için paraya çevrilemez.

İtibari para ilk olarak 11. yüzyılda Çin’de kullanılmıştır. İktidarlar altın veya gümüş gibi değerli madenlerden yerine fiziksel olarak kullanılabilecek kağıt para basıldığı zaman ortaya çıkmıştır.

İtibari para, yasal ödeme aracı olarak kabul edilen ve devlet tarafından desteklenen para birimidir. İtibari para, belirli kanunlar ve merkez bankaları aracılığıyla basılan kağıt veya madeni paralardır. İtibari paranın değeri ve güvencesi para üzerinde yetkili olan devlet tarafından ve arz talep dengesine göre belirlenir. İtibari para, alım satım işlemlerinde ya da birikim gibi hayatın bütün gereksinimlerini karşılamak için kullanılır. Ülkelerin çoğunun resmi para birimi, itibari paralardır.

ABD doları, euro, İngiliz sterlini, Türk lirası gibi global paralar itibari paralara örnek olarak verilebilir.

İtibari Paranın Değeri Nasıl Belirlenir?

İtibari paranın değeri, devlet tarafından belirlenir ve iktidarın istikrarına bağlıdır. İtibari para, çok fazla basılması veya paranın yanlış kullanılması sonucunda ortaya çıkan enflasyon ya da olası yüksek enflasyon (hiperenflasyon) riski ile karşılaşılabilir. Ülkenin para birimine karşı olan inanç kaybedilirse o paranın değeri düşer.

İtibari Para Arzı Sınıflandırmaları Nedir?

İtibari paraların değeri arz talep dengesine göre de belirlenir. İtibari para arz türleri “M’ler” olarak sınıflandırılır.

• M1, bir ülkenin ekonomisinde var olan madeni paralar, banknotlar, banka kartları ve çek hesapları gibi ödeme araçlarıdır.
• M2, M1’de olan her şeyi kapsar. Hızlı olarak nakit varlığa çevrilen mevduatları ve yatırım fonlarını da içerisine dahil eder.
• M3, M1 ve M2’de olan her şeyi kapsar. Büyük vadeli mevduatlar ve likidi az olan kurumsal para piyasası fonlarını da içerisine dahil eder.
• M4, bütün nakit ve banka hesaplarını kapsar.

İtibari Para ve Kripto Varlık

Kripto varlık, itibari para gibi merkezi değildir. Kripto varlık, para otoritesi veya ülkelerin para birimleri konusunda söz sahibi değildir. Kripto varlık, dijitaldir. İtibari paranın aksine, kripto varlık birçok yerde yasal ödeme aracı olarak kullanılamaz.

İtibari Para ve Kripto Varlık Arasındaki Fark Nedir?

İtibari para, merkezi bir otorite tarafından desteklenir. İtibari para, ticari veya kişisel işlemlerde kullanılan yasal ödeme aracı olarak kabul edilir.

Kripto varlık dijital olarak vardır ve merkeziyetsiz bir yapıdadır. Herhangi bir otoriteye bağlı değildir ve herkesin kullanabileceği küresel bir varlıktır. Kripto varlıkların arzı, iş kanıtı ya da hisse kanıtı gibi bir algoritmalar tarafından belirlenir. 

İtibari Paranın Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?

İtibari Paranın Avantajları

İtibari para, devletlerin ve merkez bankalarının ekonomilerinde gerçekleşebilecek kötü etkilerden korunmak amacıyla ortaya çıkmıştır. İtibari para, merkez bankaları arzı üzerinde kontrole sahiptir ve merkez bankalarına likidite, faiz oranları gibi ekonomik değişkenleri yönetme gücü verir. 

• İtibari para, merkez bankalarının ekonomi üzerinde daha fazla kontrole sahip olmasını sağlamaktadır.
• İtibari para, esneklik sağlar.
• İtibari para, para basma hakkı olan devletin elde ettiği gelir olarak adlandırılan senyoraj özelliğine sahiptir.

İtibari Paranın Dezavantajları

• Ülke ekonomisinin korunması konusunda kusursuz bir rolde değildir.
• Enflasyon ve hiperenflasyon riski ile karşı karşıyadır.

İtibari Para Neden Değerlidir?

İtibari para, devlete olan güven ve inanç ile desteklenir. İtibari paranın değerli olmasının nedeni, devletlerin itibari para üzerinden vergi talep etmesidir.

Vergi ödemeyen halka karşı ceza uygulandığından dolayı halk vergilerini ödemek zorunda kalır. Para teorisi, paranın değerinin korunması için herhangi bir otorite tarafından desteklenmesinin önemli olmadığı düşüncesindedir.

İtibari Para Destekli Kripto Varlık (Fiat Pegged) Nedir?

İtibari Para Destekli Kripto Varlık (Fiat Pegged), merkez bankası tarafından çıkarılan itibari paralara endekslenmiş olan kripto varlıklara verilen isimdir. İtibari para destekli kripto varlık, stabil kripto varlık olarak da adlandırılır. İtibari paranın dijital bir temsilcisi olarak kabul edilir ve iktidar veya merkez bankası tarafından desteklenmez.

İtibari para destekli kripto varlık, şifreleme ile korunan dijital ödeme aracıdır. Kripto varlık platformunda, itibari paraların temsilcisidir ve kripto varlık piyasasındaki fiyatlarda yaşanan volatilitenin yüksek olduğu zamanlarda tercih edilir. İtibari para destekli kripto varlıkların elde tutulması, platformlar üzerindeki likidite temelini arttırmak için kullanılır. Kripto varlık platformlarının finansal hizmetlere erişimi bulunmaz. İtibari para destekli kripto varlıkların elde tutulması bu duruma karşı bir korumadır. Kripto varlıklar üzerinde yaşanan oynaklıklar sorununa çözüm getirmek amacıyla itibari para destekli kripto varlık tasarlanmıştır.

İtibari para destekli kripto varlığın hangi itibari paraya bağlı olduğu göz önünde bulundurulmaz. İtibari para destekli kripto varlığın ve kripto varlığın bağlantısı, döviz kurunun belirlenmesinin hemen ardından kripto varlık değeri ile aynı yön ve derecede dalgalanır. İtibari para destekli kripto varlığın transfer ve alım satım işlemleri, cüzdanlar ve zincirler arasında gerçekleştirilir. Alım satım işlemlerinde kâr beklentisi olmadan kullanılır. İtibari para destekli kripto varlıklar hem itibari paralar (USDT, USDC) hem de dolaylı olarak itibari paralar (DAI,UST) ile desteklenir.

İtibari Para Destekli Kripto Varlık ve Volatilite Nedir?

• Arz ve Talep
• Yatırımcı duyarlılığı
• Medya raporları
• İktidar düzenlemeleri
• Piyasadaki risk algılamaları

İtibari para destekli kripto varlıklar bu nedenlerden dolayı değişken kabul edilir. Kripto varlıkların fiyatları üzerinde olan volatiliteden dolayı, fiyatlar dalgalanır. Kripto varlıkların fiyatlarındaki volatilitenin daha az olması için itibari paraya bağlı olması çözüm olarak sunulur.

İtibari Para Destekli Kripto Varlık (Stablecoin) Nedir?

İtibari para destekli kripto varlık, ya da Stablecoin, kripto varlık ve itibari paranın yararlı özelliklerini birleştirir. Stablecoin’ler kripto varlık gibi hızlı işlem, güvenli ödeme ve kullanıcı gizliliği sağlar be itibari para gibi volatilitesiz ve kararlı değerlemeler sağlar. İtibari para üzerindeki dalgalanmalar az ölçüde olduğu için fiyatlar üzerindeki volatiliteleri düşüktür. Stablecoinler, kripto varlıklardan daha kararlı bir dijital varlık sağlar. Stablecoinler, değişken yapıda olan kripto varlıkların kullanılmadığı uygulamalar için uygundur.

İtibari Para Destekli Kripto Varlık Örnekleri Nelerdir?

İtibari para destekli kripto varlığın en bilinen örneği, USD’ye sabitlenmiş olan tether’dir. USD’ye sabitlenmiş olan tether, 1 $ ile aynı değerdedir. Başka bir deyişle, 1 USDT’in değeri 1 ABD dolarına eşittir. Tether, ethereum, algorand, omni, tron gibi blockchain ağlarında bulunur.

İtibari Para Destekli Kripto Varlık Değerlerini Nasıl Korumaktadır?

İtibari para destekli kripto varlık, sabit ve daha az değişken değere sahip olacak şekilde oluşturulur. Bu özelliğini üç farklı şekilde sağlanır.

• İtibari para ile eşdeğer olarak tutulmalıdır. Böylelikle varlığın değeri stablecoin’in toplam değeri ile eşleşebilir.
• Kripto varlık ile eşdeğer tutulmalıdır. Bu varlık, kripto varlık fiyatları üzerinde yaşanan volatiliteyi en aza indirmeyi amaçlar.
• İtibari para destekli kripto varlık, şifrelenmiş stablecoin olarak çalışır.