Herhangi bir kişi veya kurumun, bir ürün veya politika için, gerçekte geniş çaplı bir desteği bulunmamasına rağmen böyle bir desteğin var olduğu izlenimini oluşturmak amacıyla gösterdiği çabaya Astroturfing, başka bir deyişle astroturf denir.
Astroturfing gerçekleştirmek isteyen kişi veya kurum, bir takım eylemler gerçekleştirir. Astroturfing sayesinde azınlıklar tarafından kabul edilen fikir veya görüşler, bir azınlık tarafından değil çoğunluk tarafından kabul edilmiş gibi gösterilir. Astroturfing ülkelerde belli başlı uygulanan bir yöntem olmakla birlikte gazeteler, radyolar, internet siteleri veya sosyal medya kanalları aracılığı ile gerçekleştirilir.
Astroturfing yapmak için bir şirket veya kurum tutulur. Tutulan bu kurum veya şirket, astroturfing yapmak için çeşitli kanalları tercih edebilir. Günümüzde bu astroturfing kanallarını, radyolar, internet siteleri, televizyon kanalları, gazeteler ve sosyal medya platformları benzeri araçlar oluşturur.
Herhangi bir konuda, bir görüş veya politika üzerinde, olduğundan daha fazla destek var algısı oluşturmak amacıyla kiralanmış bu kurum ya da şirket, seçtiği kanal aracılığı ile sahte propagandalar gerçekleştirir. Örneğin radyo, televizyon, veya sinema araçları ile içeriğini amacına hizmet edecek şekilde düzenlediği programlar ya da program içerisine yerleştirmeler tercih edebilir. Bir başka örnek vermek gerekirse, internet siteleri ve sosyal medya platformları üzerinden sahte IP adreslerine, sahte internet geçmişine sahip bot hesaplar oluşturur. Daha sonra internet sitelerinde ve sosyal medya platformlarında bu hesaplar aracılığı ile amacına hizmet eden paylaşımlar gerçekleştirir. Günümüzde bu gibi sahte ID üzerinden çalışan bot hesapların git gide daha iyi kamufle edilmesi, kampanya tarihlerinden çok önceden itibaren kullanılması ve doğal görünüme sahip olması bu hesapların tespit edilmesini çok daha zor hale getiriyor.
Astroturfing Kavramı Nereden Türetilmiştir?
Astroturfing kavramı, İngilizcede taban desteği ile gerçekleştirilen hareketleri tanımlamak için kullanılan grassroots (çim kökleri), terimine bir zıtlık oluşturması açısından, yapay çimden halı üreten AstroTurf isimli şirketin adından ilham alınarak türetilmiştir.
Ülkelere Göre Astroturfing Nedir?
Twitter dünya çapında en çok kullanılan sosyal medya platformlarından birisidir. Twitter’da bulunan küresel trendlerin ilk 10’unda yer alanların en az %20’sinin bot hesaplar aracılığı ile desteklendiği tespit edilmiştir. Sayıları 108.000’i üzerinde olan bu bot hesaplar, belirli astroturfing’ler gerçeleştirmektedir.
Ülkeden ülkeye öne çıkan bazı astroturfing faaliyetleri bulunur. Bu astroturfing bulunduğu ülkelere örnek vermek gerekirse:
- Çin: Rebecca MacKinnon’un araştırması ve tahminleri
- Rusya: Toronto Sun’ın kaya gazı ile ilgili haberi
- Türkiye: Siyasi astroturfing’ler ve yoğun bot oranı
Çin: Rebecca MacKinnon’un Araştırması ve Tahminleri
2008 yılında Çin ilişkileri uzmanı Rebecca MacKinnon, Çin’de bulunan devlet destekli 280.000 sahte hesabın internet üzerinde Çin devletini destekleyen astroturfing faaliyetlerinde bulunduğunu ve bu hesaplardan çeşitli propagandalar düzenlediğini belirtmişti. Tahminleri doğrultusunda bu hesaplar ile herhangi bir konuda karşıt fikirlerin bastırılmasını sağlıyordu.
Rusya: Toronto Sun’ın Kaya Gazı ile İlgili Haberi
2014 yılında muhafazakar medya kuruluşlarından birisi olan Toronto Sun’ın haberine göre, Rusya’nın astroturfing saldırıları ile kaya gazı benzeri kaynakların elde edilmesinde kullanılan fracking isimli yönteme karşı Avrupa’da ve Batı ülkelerinde kampanyalar düzenlediği, böylece fosil yakıt ihracatında üstünlüğünü korumayı hedeflediği raporlar ile sunulmuştur.
Türkiye: Siyasi Astroturfing’ler, Bahis ve Yoğun Bot Oranı
İlk 5 içerisinde yer alan Türkiye Twitter trendlerinin %47’sinin bot ve sahte hesaplar ile gerçekleştirildiği tespit edildi. Bu oran, Twitter’ın küresel trendleri ile kıyaslandığında önemli oranda yüksek bir bot oranıdır. 2020 yılında yayınlanan ve Twitter’ın Türkiye trendlerindeki astroturfing saldırılarında kullanılmış anahtar kelimelerin incelendiği bir çalışma vardır. Bu çalışmada çıkan (n=3.211) ve kullanılan kelimelerin çoğu (n=2.131) belli bir ürünü, özellikle de bahis sitelerini öne çıkarmak için kullanılıyordu.
