Asenkron (asynchronous) terimi ise aynı anda gerçekleşmeyen olayları ifade eden bir kavramdır. Asenkron, başka bir deyişle farklı zamanlarda gerçekleşen olaylar bütünüdür. Asenkron kavramının zıt kullanımı olan senkron ise, eş zamanlı, yani aynı anda gerçekleşen olaylar bütününü ifade eder. Asenkron kelimesi, iletişim veya veri transferi gibi alanlarda sıkça kullanılan bir terimdir. Asenkron, "eş zamanlı" veya "aynı anda" anlamına gelen "synchronous" teriminin aksine, işlemlerin kendi hızlarında gerçekleştirildiği bir yöntemdir. Bu nedenle, asenkron işlemler, işlemlerin zamanlamasını eşleştirmek yerine daha esnek bir yapı sunar.
Örnek vermek gerekirse asenkron bir sistemde, veriler bir sistemden diğerine gönderilirken, gönderici ve alıcı arasında belirli bir "saat" kullanılmaz. Veriler, gönderici tarafından kendi doğal hızında gönderilir ve alıcı da kendi doğal hızında verileri alır. Bu sayede, iletişim kanalındaki gecikmelerden etkilenmez ve daha verimli bir iletişim sağlanır. Asenkron sistemlerin senkron sistemlerden en belirgin farkı ise eş zamansız olmasıdır.
Farklı kullanım alanlarına bakacak olursak, asenkron ayrıca, elektrik motorları gibi mekanik ve elektrikli sistemler için de kullanılan bir terimdir. Bu sistemlerde, asenkron motorlar doğrudan bir bağlantı yerine elektriksel kaynaklar ve motorların rotorları arasında çalışır. Bu sayede, daha düşük maliyet, daha az bakım ve daha yüksek verimlilik elde edilir.
Yazılım alanında asenkron, bilgisayar teknolojilerinde gerçek programdan bağımsız bir şekilde eş zamansız olayların gerçekleşmesidir. Herhangi bir sistemde evrensel bir saat düzeninden ayrı bir şekilde olaylar senkronize edilir ise, bu sistem asenkron çalışan bir sistemdir. Bu asenkron sistemler genel olarak modüler bir yapı ile geliştirilir. Modüllerin her biri diğer modüllerden bağımsız çalışabilmesinin yanı sıra bu modüller birbirleri ile iletişime geçebilir. Bu modüllerin tümü ise asenkron denilen eş zamansız sistemleri oluşturur.
Asenkron Sistem Örnekleri Nelerdir?
Asenkron ağlar ve sistemler yaygın olarak kullanılır. Bazı asenkron sistem örnekleri şunlardır:
- İnternet
- JTS
- Bluetooth
- E-posta Sunucuları
- Dağıtık Hesaplama Ağları
İnternet
İnternet, dünya genelindeki bilgisayarlar ve diğer cihazlar arasında veri transferi sağlayan büyük bir asenkron ağdır. İnternet üzerinden yapılan e-posta, dosya indirme veya web sayfalarına erişim gibi işlemler, asenkron bir yapıya sahiptir.
JTS
Mobil cihazların veri transferi yapmak için kullandığı JTS de asenkron bir yapıya sahiptir. Örneğin, bir mesaj gönderildiğinde veya bir uygulama indirildiğinde, bu işlem JTS üzerinden gerçekleştirilir.
Bluetooth
Bluetooth teknolojisi, kablosuz cihazlar arasında veri transferi yapmak için kullanılan bir asenkron ağdır. Örneğin, bir Bluetooth hoparlör ile cep telefonu arasında müzik aktarımı yapılabilir.
E-posta Sunucuları
E-posta sunucuları, asenkron bir yapıya sahip olan ve mesajların gönderilmesi ve alınması için kullanılan ağlardır. E-posta gönderirken, mesajlar göndericinin doğrudan alıcının cihazına gönderilmez, ancak sunucular aracılığıyla transfer edilir.
Dağıtık Hesaplama Ağları
Dağıtık hesaplama ağları, birbiriyle bağlantılı farklı bilgisayar sistemlerinin veri ve işlem gücü paylaşımı yapmak için kullanılan asenkron ağlardır. Örneğin, bir araştırma projesi için farklı üniversitelerdeki bilgisayar sistemlerinin birleştirilmesi ile daha yüksek performanslı hesaplama yapılabilir.
Blockchain Ağlarında Asenkronun Yeri Nedir?
Asenkron işlemler ve sistemler, daha esnek, verimli ve ekonomik bir yapı sunar. Bu nedenle, teknoloji ve endüstri alanlarında sıklıkla kullanılır. Kripto endüstrisinde asenkron ve yarı senkronize ağlar sıkça yer alır. Bunun sebebi ise blockchain ağları içerisinde yer alan node’lara iletilen veriler hakkında bir bilgi verilmemesidir. Node’lar, ağların genel yapıları ile ilgili farklılıklara sahip olabilir. Node’ların herhangi bir bilgiyi iletirken, sırada beklemeleri gerekmez ve ağın işlem hacmi böylece artar.
