Vadeli İşlem Sözleşmesi (Futures Contract), varlığın önceden belirlenmiş olan sürede ve gelecek için belirlenen fiyatı üzerinden alım satım işlemlerinin gerçekleştirilmesi için yasal olarak hazırlanan anlaşmalara verilen isimdir.
Vadeli işlem sözleşmeleri, alım satım yapan kişilerin önceden belirlenmiş fiyat ve tarihte varlıkların alım satım işlemleri hakkında hazırlanan anlaşmaları ifade eder. Vadeli işlem sözleşmeleri, varlıkların riskten korunması ve kâr elde edilmesi için kullanılır. Vadeli işlem sözleşmeleri, varlığın alım satım miktarını, fiyatını ve alım satım işlemlerinin gerçekleştirileceği tarihi belirtir. Sözleşmenin sona erdiği tarihte ya da vadesi bittiği tarihte gerçekleştirilir.
Vadeli işlem sözleşmeleri, hisse senetleri, kripto varlıklar, endeksler gibi varlık türlerinin alım satım işlemlerinin gerçekleştirilmesine yardımcı olur. Petrol, buğday ve değerli metaller gibi varlıklar da vadeli işlem sözleşmeleri ile alım satım işlemleri gerçekleştirilen varlıklardır. Vadeli işlemleri kullanan yatırımcılar, vadeli işlem sözleşmelerinin fiyat hareketlerini öğrenmek için teknik analiz ve temel analizleri kullanır.
Vadeli işlemler, değeri başka bir varlıktan türetilmiş olan finansal araç kategorisinde değerlendirilen işlemlerdir. Doğal gaz, dolar, buğday gibi araçlar örnek olarak verilebilir. Vadeli işlemlerde tarihler, son kullanma ayına bağlıdır. Örneğin, şubat ayında gerçekleştirilen bir kripto varlığın vadeli işlemleri, şubat ayının sonunda kripto varlığın vadeli işlem sözleşmelerine bağlıdır. Alım satım yapan kişiler, toplam sözleşme değerinin bir yüzdesini alır ve geri kalan değerler vadeli işlem platformlarından kaldıraç olarak alınır. Vadeli işlem sürecinde, vadeli işlem sözleşmeleri kapatılabilir. Fiziksel olarak kapatılan vadeli işlemler, varlığın vadesi bittiği sırada değiştirilebilir. Nakit ödemeli vadeli işlem sözleşmeleri ise vade bitiminde varlığın nakit varlığa dönüştürüldükten sonra kapatılabilir.
Vadeli İşlem Sözleşmelerinden Çıkmak İsteyen Kişiler Ne Yapmalı?
Vadeli işlem sözleşmelerinden çıkmak isteyen alım satım yapan kişiler, üç ana yol tercih etmelidir.
- Benzer değer ve boyutta bulunan başka bir pozisyon oluşturarak var olan pozisyonu kapatmalıdır.
- Pozisyonu devretmek isteyen alım satım yapan kişiler, pozisyonları aynı dengede konumlandırır ve farklı tarihte sonlanan vadeli işlem sözleşmesi oluşturulur. Bu yöntem, alım satım yapan kişiler tarafından ‘rollover’ olarak adlandırılır.
- Son kullanma tarihini ve sözleşme anlaşmasının beklenir.
Vadeli İşlem Sözleşmesi Türleri Nelerdir?
Vadeli işlem sözleşmesi, büyük bir pazar yeri olduğu sürece, her türlü varlığın fiyatını belirlemek için kullanılabilir.
Sıklıkla kullanılan bazı vadeli işlem türleri:
- Tarım Ürünlerinde Vadeli İşlemler
- Enerji Kaynaklarında Vadeli İşlemler
- Değerli ve Endüstriyel Metallerde Vadeli İşlemler
- Dövizde Vadeli İşlemler
- Finansal Vadeli İşlemler
Tarım Ürünlerinde Vadeli İşlemler
Pazar yerlerinde bulunan orijinal vadeli işlem sözleşmeleridir. Tahıl, pamuk, kereste, süt, kahve, şeker ve çiftlik hayvanları alım satım işlemleri gerçekleştirilen vadeli işlem sözleşmelerine sahiptir.
Enerji Kaynaklarında Vadeli İşlemler
Bu sözleşmeler, ham petrol ve doğal gaz gibi yakıtlara ve enerji ürünleri için kullanılır.
Değerli ve Endüstriyel Metallerde Vadeli İşlemler
Altın ve bakır gibi değerli, endüstriyel metallerin alım satım işlemleri için bu vadeli işlem sözleşmeleri kullanılır.
Dövizde Vadeli İşlemler
Bu vadeli işlem sözleşmeleri, farklı para birimlerinin döviz kurlarındaki ve faiz oranlarındaki değişikliklere neden olur.
Finansal Vadeli İşlemler
Bu sözleşmeler, bir menkul kıymetin ya da endeksin gelecekteki değeri üzerinde alım satım işlemleri yapılmasını sağlar.
Kripto Vadeli İşlem Sözleşmeleri Nedir?
Kripto vadeli işlem sözleşmeleri, kripto varlığın gelecekteki değeri hakkında, alıcı ve satıcının karşılıklı düşüncelerini temsil eden sözleşmelere verilen isimdir.
Alıcı, sözleşmenin temel kripto varlığının fiyatı arttığında kâr elde eder. Satıcının kâr elde edebilmesi için fiyat üzerinde düşüş olması gerekir. Varlığın anlık fiyat üzerinden alım satım işlemlerinin anında gerçekleştirildiği piyasada varlıklar mevcut fiyat üzerinden alınıp satılır.
