İnternet ve internet üzerinden sağlanan hizmetlerin kullanılması giderek yaygınlaşırken, bu durum bazı olumsuzlukları da beraberinde getirdi. Kötü niyetli kişiler, interneti ve bazı internet servislerini dolandırıcılık ve sahtekârlık amacıyla kullanırlar. Scam ise bu kişilerin internet üzerinden uyguladığı dolandırıcılık faaliyetlerin geneline verilen bir isimdir. Bitcoin ve benzeri diğer kripto varlıklar ve dijital ödeme sistemleri geliştikçe bunlara olan ilgi de artmıştır. Bu ilgi arttıkça NFT, metaverse ve DeFi benzeri farklı hizmet ürünleri de artmıştır. Haliyle bu durum kullanıcı sayısının artmasına sebep olmuştur. Artan kullanıcı sayısı scam faaliyeti gerçekleştiren kişiler için yeni alanlar ve hedefler oluşturmuştur. Gün geçtikçe internet üzerinden dolandırıcılık faaliyetleri ilerlemeye devam etmiştir.

Kullanıcılar, scam faaliyetlerine karşı bilinçli davranırlarsa kripto varlıklarını ve kullandıkları diğer tüm platform bilgilerini koruma altına alabilirler. Bu sebeple scam şüphesi barındıran işlemlerden uzak durulmalıdır. Scam kavramının dışında, dolandırıcılık mağduru olan kişiler için ise “Scammed” kavramı kullanılır. Scammed, kişilerin dolandırıcılık unsurlarına maruz kaldığı anlamına gelir.

Scam, internet üzerinde bulunan hileli işler ve kullanıcıları aldatmaya yönelik gerçekleştirilen faaliyetlerin uygulanmasıdır. İnternetin kişiler arasında çok daha popüler bir kavram haline gelmesiyle beraber, scam de aynı oranda artmıştır. Aynı zamanda günümüze kadar scam faaliyetlerinin yüzlerce örneği ve farklı türleri ortaya çıkmıştır. Neredeyse binlerce farklı scam tekniği ve yöntemi kullanıcıları tuzağa düşürmek amaçlı kullanılmaktadır. Bunlara ek olarak bazı scam senaryoları artık çok bilinen ve alışılmış bir hale gelmiştir.

Scam Faaliyetlerinden Korunmak İçin Neler Yapılabilir?

Scam olayları, giderek artmış olsa da bu faaliyetlerden kaçınmanın ve korunmanın bazı yolları bulunur. Her bir dolandırıcılık faaliyetinde belli kriterler bulunur. Scam faaliyetlerinden korunmak için dikkat edilmesi gereken en önemli faktörler ve önlemler ise şunlardır:

• Özellikle nakit bir şekilde ya da hediye kartları ile para ödemesi gerçekleştirmek
• Banka hesap numarası, sosyal güvenlik numarası ya da online oturum açma bilgileri benzeri bilgiler paylaşmaktan kaçınmak
• Oturum açılması veya daha fazla bilgi için bir link ile web sitesi yönlendirmelerinden kaçınmak, güvenilirliğinden emin olmak
• Anti virüs uygulaması veya benzer bir uygulama dosyasını güvenilir olmayan kaynaklardan indirmemek

Dünyada En Çok Bilinen Scam Olayları Nelerdir?

Bazı özel scam türleri ve olayları dünya genelinde daha popüler hale gelmiştir. Bunun sebebi bu türlerin yaygın olarak kullanılması ya da büyük etki yaratmasıdır. İşte dünyada en çok bilinen scam olayları ve türleri:

• Phishing (Oltalama)
• Hileli Ürünler
• CatFish
• 419
• Çevrimiçi Kazanç Siteleri
• Çevrimiçi Flört Dolandırıcılığı
• Kargo Dolandırıcılığı

Phishing (Oltalama)

Kullanıcıları mail veya benzer yöntemler ile online bir şekilde kimlik bilgileri, banka hesap bilgileri veya diğer önemli hesap bilgilerini ele geçirmek adına kullanılan dolandırıcılık yöntemi ve kapsamlı bir scam türüdür. Kendi içerisinde farklı başlıklarda şekillenir ve oldukça sık kullanılır.

Hileli Ürünler

Genellikle belli internet sayfaları üzerinden satışa sunulan bu hileli ürünler, kullanıcılar satın almadan önce vadedilen belirli özelliklerin bir kısmını veya tamamını içermeyen ürünlerdir. Bu şekilde kullanıcılar mağdur edilir ve kayıp yaşarlar. Bu yönteme maruz kalan kullanıcılar çoğunlukla ürünü iade etmek istediklerinde karşılarında tescil edilmiş bir muhatap bulamazlar ve kayıplarını gideremezler.

CatFish

Kötü niyetli kişiler tarafından sahte profiller oluşturmak kaydıyla geliştirilen scam yöntemidir. Bu sayede kurbanlara saldırılar düzenlenir.

419

Dünyada ve özellikle Türkiye’de yaygın şekilde kullanılan bir yöntemdir. Kullanıcılara ve kişilere genellikle bir terör örgütü hesabınızı ele geçirdi benzeri bir ileti yönlendirilir. Bu durumdan kurtulması için kişiye tüm parası çekip belirli bir adrese bırakması benzeri direktifler verilir. Bu şekilde kişiye hem durumdan kurtulacağı hem de büyük miktarlarda para aktarımı yapılacağı bilgisi verilir. Aynı zamanda hesap bilgisi gibi veriler tam anlamıyla verilmezse aktarım başarılı olamayacak gibi iddialar ile kurbanlara çeşitli yönlendirmeler yapılır.

Çevrimiçi Kazanç Siteleri

Reklam ve benzeri unsurlar gösterilerek kullanıcılara para kazanma, anket doldurma aracılığı ile para kazanma, reklamlara tıklama yoluyla para kazanma vaadinde bulunan dolandırıcılık amaçlı sitelerdir. Kullanıcılar bu zararlı yönlendirmeleri takip ederek kayıp yaşayabilir.

Çevrimiçi Flört Dolandırıcılığı

Kişilerin güvenini kazanmak için kurbanlara en kısa sürede romantik bir ilişki imkânı vadedilir. Kurbandan internet üzerinden para isteğinde bulunulabilir. Yüz yüze görüşme planları düzenlenir fakat gerçekleşmez, dolandırıcı sürekli bahaneler üreterek kurbanlardan maddi isteklerde bulunmaya çalışır. Bir CatFish scam türüdür.

Kargo Dolandırıcılığı

Kötü niyetli kişiler, sahte kargo iletileri ile kullanıcıları içerikteki bağlantıya tıklatmaya çalışırlar. Kargonuz teslim alındı gibi genel mesajlara bağlantılar eklerler.

Kripto Varlık Dünyasında Scam Nedir?

Federal Ticaret Komisyonu tarafından belirtilen veriler doğrultusunda, kripto dolandırıcıları, 2021 yılından bu zamana 1 milyar ABD dolarının üzerinde para çalmayı başardı. Kripto dolandırıcıları (crypto scam), çoğunlukla sahte web sayfaları ve uygulamalar tasarlar. Pump and dump (Doldur ve boşalt) gibi çeşitli teknikler de kullanılır. Örnek vermek gerekirse şunlar söylenebilir:

• Sahte Web Siteleri ve Uygulamalar
• Pump And Dump
• Scam Coin’ler
• Bit Scam

Sahte Web Siteleri ve Uygulamalar

Sahte takas siteleri ve kripto varlık cüzdanı uygulamaları, kullanıcıların bilgilerini dolandırıcılara iletir. Zayıf güvenliğe sahip borsalarında da dışardan saldırılara uğraması mümkündür.

Pump And Dump

Ani bir şekilde yükselen ve değerlenen kripto varlıklara veya token’lara yatırım gerçekleştirmeden önce emin olmak gerekir. Dolandırıcılar, sosyal medya gibi kanalları kullanarak kişileri belli bir kripto varlığa yatırım yapmaya itebilir. Fiyatı bu şekilde yükseltebilirler. Bu işleme “Pump” yani doldur denir. Daha sonrasında ise hızlıca bunları satarlar. Bu aşama ise “Dump” yani boşalt olarak isimlendirilir. Bunun sonrasında fiyat dibe çakılır ve söz konusu kripto varlığın düşüşü oldukça hızlı olur.

Scam Coin’ler

Scam coin’ler, geliştiren kişilere para kazandırmak için oluşturulan kripto varlıklar veya token’lardır. Sadece dolandırıcılık amacıyla piyasalara sürülür ve pump and dump gibi teknikler ile sahtekârlık amacıyla kullanılır.

Bit Scam

Bit, Twitch isimli canlı yayın platformunda yayıncılara bağış amacıyla kullanılan sanal varlığın adıdır. Teknik olarak para birimi olmasa da işleyişi benzerdir. Bit scam, çalıntı kredi kartlarıyla bit satın alıp yayıncılara göndermek ve daha sonra bir kısmını geri almak anlamına gelmektedir. Bu sayede çalıntı kredi kartının parası aklanmış olur.