Ağ (network), bir blockchain’in çalışmasını kolaylaştıran ve çalışmasına katkıda bulunan her bir node’u ifade eden kavrama verilen isimdir. Ağ aynı zamanda tüm blockchain ağlarını tanımlayan genel bir kavram olarak da kullanılır.
Blockchain, varlıkların merkeziyetsiz olarak kaydedilmesine ve yönetilmesine imkân sağlayan dağılmış bir defter teknolojisi olarak tanımlanır. Blockchain’e yeni bir işlem kaydedilmek istenildiğinde, blockchain içerisinde gerçekleştirilen işlemler node’lar tarafından doğrulanır. Node’ların tümü blockchain ağını oluşturur. Ağ ise blockchain’in çalışmasına katkı sağlayan node’lardır.
Blockchain Ağı Nedir?
Blockchain ağı, işlemlerin defter ve akıllı sözleşme hizmetlerine erişim sağlanmasına isim veren teknik bir altyapı olarak tanımlanabilir. Akıllı sözleşmeler, ağ içerisinde bulunan her bir eş node’a iletilen ve defterin kopyalarını değişmez bir şekilde kaydedilen işlemlerin başlatılması için kullanılan sözleşmelerdir. Siparişler, hesaplar, ödemeler ve daha fazla işlem blockchain ağı kullanılarak takip edilebilir. Blockchain ağı katılımcıları arasında tek bir görüş, fikir birliği oluşturulup paylaşıldığı için blockchain ağları güven ve verimlilik sağlar.
Ağ Nasıl Çalışır?
Bir blockchain ağının nasıl çalışması gerektiği, ağda bulunan node’ların veri paylaşabilmesine ve blockchain olarak bilinen yapının oluşturulmasına izin veren bir dizi kural olarak tanımlanan ağ sözleşmeleri tarafından belirlenir.
Blockchain ağı, akıllı sözleşmeleri oluşturulması için kullanılan işlemleri kaydeder. Akıllı sözleşmeler, karmaşık sistemleri açıklamak ve merkeziyetsiz uygulamaları (DApp'ler) çalıştırmak için işlemleri birbirine bağlanmasını sağlar. Şeffaf bir yapıda veya herkese açık bir yapıda olarak tanımlanan blockchain ağı, ağ içerisinde gerçekleştirilen tüm işlemlerin takibinin sağlanmasına yardımcı olur.
Blockchain Ağının Temel Özellikleri Nelerdir?
- Hız
- Tutarlılık
- Maliyet
- Değişmezlik
- Güvenlik
Hız
Blockchain ağları birkaç dakika veya daha az bir sürede gerçekleştirilen onay süresine sahiptir.
Tutarlılık
Blockchain ağları 24 saat boyunca, başka bir ifadeyle 7/24 kullanılabilir.
Maliyet
Blockchain ağları işlem ücretleri alabilir ancak ağların çalıştırılması düşük maliyetli olarak kabul edilir. Çünkü blockchain ağları merkeziyetsiz bir yapıdadır yani aracılara ihtiyaç duymaz.
Değişmezlik
Blockchain ağları şeffaf bir yapıdadır. Bu nedenle blockchain ağlarında bulunan işlem verileri herkes tarafından görüntülenebilir ve değiştirilemez.
Güvenlik
Blockchain ağını oluşturan node’lar, ağın güvenliğini sağlar. Blockchain ağlarının dağıtılmış şekilde bulunan node ağı, olası saldırılara karşı koruma sağlar.
Bir Ağın “Üzerine İnşa Etmek” Ne Anlama Gelir?
Bir blockchain ağını sıfırdan oluşturmak oldukça zaman alıcıdır ve ağı oluşturmak için yüksek düzeyde teknik yeterliliğe ihtiyaç vardır. Aynı zamanda kullanıcıların daha çok katkı sunması gerekir. Blockchain ağında çok fazla katılımcı olması, ademi merkeziyetçiliği artırır ve böylelikle ağ daha güvenli bir yapıya sahip olur. Fakat ağ katılımcıları topluluğu oluşturmak oldukça zordur.
Blockchain’i kullanmak isteyen ya da kullanması gereken biri için daha güçlü bir blockchain başlatmak yerine güçlü, aktif bir blockchain ağına katılmak daha iyi bir yöntem olarak öne çıkabilir. Çünkü olası saldırılara ve çökmelere karşı savunmasız bir yapıda olan ağ, daha zayıf olan ağdır. Bu nedenle, geliştiricilerin mevcut bir ağ üzerine Layer-2 veya merkezi olmayan bir uygulama oluşturması oldukça yaygındır.
Geliştiriciler bunu yaparken, içine inşa ettikleri ağın sözleşme kurallarını benimseyebilir ya da yeni zincire özgü daha fazla kural oluşturabilmek için kendi sözleşmelerini de oluşturabilirler.
Blockchain Ağlarının Türleri Nelerdir?
- Halka açık blockchain ağı
- Özel blockchain ağı
- Konsorsiyum blockchain ağı
- İzin verilen blockchain ağı
Halka Açık Blockchain Ağı
Halka açık blockchain ağı, dünya üzerindeki herkes tarafından görüntülenebilen, işlem gönderilebilen ve bu gönderilen işlemler geçerli kabul edilirse ağa eklenmesini beklenilen, ağın mevcut durumu hakkında bilgi sahibi olunabilen bir blockchain’dir. Dağıtılmış defterler üzerinden işlem kayıtlarının kontrolü sağlanabilir. Fikir birliği mekanizmaları ile birlikte çalışır.
Özel Blockchain Ağı
Özel blockchain ağı, tek bir varlık tarafından yönetilen blockchain’dir. Özel blockchain ağı, yönetilen blockchain ya da izinli ağ olarak da tanımlanır. Farklı node’lar ve izin seviyelerini içerisinde barındırır ve işlemlerin kaydedilmesi için kullanılır.
Özel blockchain ağında bulunan merkezi otorite, node’ların kim olabileceğine dair karar verir. Özel blockchain ağları genel erişim üzerinde kısıtlama sağladığından dolayı kısmen merkeziyetsiz olarak kabul edilir.
Konsorsiyum Blockchain Ağı
Konsorsiyum blockchain ağı, özel blockchain ağlarının aksine, tek bir otorite veya kurum yerine kuruluşlar konsorsiyumu tarafından yönetilen izinli blockchain’dir. Konsorsiyum blockchain ağı, özel blockchain ağına göre daha fazla ademi merkeziyetçiliğe sahiptir ve bu da güvenliğinin artmasına neden olur.
İzin Verilen Blockchain Ağı
İzin verilen blockchain ağı, genellikle özel blockchain ağını oluşturan kurum tarafından kurulabilir. Ağa kimlerin katılabileceği ve hangi işlemlerin gerçekleştirilebileceğini sınırlar. Ağa katılmak isteyen kullanıcılar, öncelikli olarak bir davetiye ya da yetki almaları gerekir. İzin verilen blockchain ağı, merkeziyetsiz bir platform sağlar. Başka bir ifadeyle izin verilen blockchain ağı, verileri merkezi bir havuzda saklamaz ve herkesin herhangi bir zaman veya herhangi bir yerden erişim sağlayabildiği ağdır. Ağ içerisindeki kayıtların hepsinin değişmez imzalara sahip olmasını sağlar. İşlemlerin hepsi kriptografik olarak şifrelendiği için ağ güvenli ve veri korumalı olarak kabul edilir.
