KYC, bir müşterinin kimliğini doğrulaması ile yatırım bilgisi ve finansal profili hakkında bilgi sağlayan, yatırım sektöründe bulunan bir standarttır.

KYC, finansal kuruluşların, potansiyel müşterilerinden kimlik ve iletişim bilgilerini toplamak için kullandıkları süreci ifade eden bir kavramdır. KYC, finansal sektörde hesapların açılması ve devam eden süreç için müşterilerle ilgilenenler için etik bir gereklilik olarak kabul edilir.

KYC uygulamaları genellikle müşteri hesabı açılmadan önce uygulanır. Finansal kuruluşlarda müşteriler hesap açmadan önce kimliğini doğrulamalıdır. Yasal bir doğrulama standardı bulunmadığı için bankalara göre farklılık gösterir.

KYC sürecinde gerekli olan bazı belgeler bulunur. Bu belgeler şunlardır:

• Nüfus cüzdanı veya sürücü belgesi
• Pasaport
• T.C. kimlik numarası
• Hesap numarası

Bankaların isteklerine göre farklı belgelerinde sunulması gerekebilir. Aynı zamanda kişinin veya müşterinin adresini gösteren bir belge de talep edilebilir.

Kişi veya müşteri hesap oluşturduktan sonra, bankalar periyodik kayıt güncellemeleri yapar. Bu sayede, bankalar müşterilerinin KYC bilgilerini belirli aralıklarla güncelleyerek, hesaplardaki bilgilerin doğruluğunu ve güncelliğini sağlarlar. Ayrıca, müşterilere bir risk seviyesi atanır. Müşterinin hesap hareketleri sürekli olarak izlenir, böylece şüpheli faaliyetlerde bulunulmadığından emin olunur.

Türkiye'de, Kredi Kayıt Bürosu tarafından "kredi notu" olarak adlandırılan bu risk seviyesi, müşterinin bankacılık faaliyetlerine bağlı olarak artabilir veya azalabilir. KYC uygulamaları, sadece bankacılık sektörüyle sınırlı kalmaz. Özel şirketler tarafından da KYC kullanılabilir. Bu sayede şirketler, müşterilerinin kimlik bilgilerini güncel tutarak, riskleri yönetir ve şüpheli faaliyetleri önceden tespit eder.

KYC Neden Önemlidir?

KYC, yasadışı faaliyetler, dolandırıcılık ve mali hesapların kötü niyetli olarak kullanılmasını engellemek amacıyla uygulanır. Kripto varlık platformları, yasal kurallara bağlı kalacak şekilde kullanıcı bilgilerini alır. Bu sayede, kripto varlık platformlarındaki kullanıcıların hesaplarının güvenliği sağlanmış olur.

KYC Gereksinimleri Nelerdir?

KYC’nin üç adet gereksinimi vardır:

• Müşteri tanıma programı
• Müşteri durum tespiti
• Gelişmiş durum tespiti

Müşteri Tanıma Programı Nedir?

Müşteri tanıma programı (CIP), finans kuruluşlarının bir müşteri hakkında isim, doğum tarihi, adres ve kimlik numarası olmak üzere dört adet tanımlayıcı bilgi edinmesini ifade eder.

Müşteri Durum Tespiti Nedir?

Müşteri durum tespiti (CDD), bir müşterinin tüm kimlik bilgilerini, kimliğini doğrulamak ve şüpheli hesap etkinliği risk profili oluşturmak için bilgi topladığı süreci ifade eder.

Gelişmiş Durum Tespiti Nedir?

Gelişmiş durum tespiti (EDD), kara para aklama gibi dolandırıcılık riski yüksek olan müşteriler için kullanılır. Ek bilgi toplama sürecini ifade eder.

KYC Kim Tarafından Düzenlenir?

KYC düzenlemeleri her ülkede farklı olabilir. Ancak, gerekli temel bilgiler konusunda bir uluslararası iş birliği bulunur. KYC süreçlerinin çoğunun oluşmasına ABD’de bulunan Banka Gizlilik Yasası ve 2001 Vatanseverlik Yasası katkıda bulunmuştur. Çoğu düzenleme ABD ile ortak olsa da Avrupa Birliği (AB) ve Asya-Pasifik ülkeleri kendi düzenlemelerini geliştirmiştir. Avrupa Birliği ülkelerinde genel bir çerçeve sunan AB Kara Para Aklamayı Önleme Direktifi (AMLD) ve PSD2 yönetmelikleri bulunur. Küresel düzeyde ise finansal düzenlemeler konusundaki uluslararası iş birliği, Finansal Eylem Görev Gücü (FATF) tarafından uygulanır.

Kripto Varlıklar ve KYC Arasındaki İlişki Nedir?

Kripto varlık platformlarında kullanıcılar genellikle KYC sürecini tamamlamadan önce bir hesap oluşturabilir. Fakat KYC sürecini tamamlamayan kullanıcı hesapları sınırlı işlevler gerçekleştirebilir.

Kripto varlık piyasası, gizliliğe önem veren ve destekleyen merkeziyetsiz bir değişim ortamı sağlar. Ancak bu sağladığı ortam finansal dolandırıcılığın önlenmesi karşısında zorluklar doğurmaktadır. Dolandırıcılar, kripto varlıkları kara para aklamak için bir araç olarak görebilir. KYC uygulamaların en temel faydası, finansal dolandırıcılığın önüne geçmek ve ortadan kaldırmaktır.

Kripto varlık platformlarında KYC uygulamalarını zorunlu hale getirmek, finansal şirketlerle aynı hizada olmak demektir. Çoğu kripto varlık platformu KYC uygulamalarını kullanmaktadır.

Kripto Dünyasında KYC'ye Neden İhtiyaç Duyulur?

KYC, kripto varlıkların itibarını artırmak ve vergi tahsilatını sağlamak için, kripto varlık düzenlemelerinin geliştirilmesi önemlidir. KYC (Müşterini Tanı) kontrolleri, kripto para sektöründe üç ana nedenle gereklidir:

• Blockchain ağları üzerinde gerçekleştirilen işlemler geri döndürülemez ve bir hata yapılması durumunda kullanıcıya yardımcı olabilecek bir aracı yoktur. Bu da varlıkların geri alınamayacağını ve çalınabileceğini ifade eder.
• Kripto varlıklar anonimdir ve bir kripto varlık cüzdanı açılması için kişisel bilgilerin paylaşılmasına gerek yoktur.
• Çoğu ülkede vergiler ve kripto varlıkların yasallığı konusunda düzenlemeler belirsizdir.

KYC (Müşterini Tanı), kullanıcıların fonlarını güvende tutmak ve dolandırıcılıkla mücadele etme konusunda önemli bir etkiye sahiptir.

KYC'nin Avantajları Nelerdir?

KYC, finansal dolandırıcılıkla mücadele etmenin ötesinde birçok avantaj sağlar:

• KYC uygulamaları aracılığıyla müşterilerin kimliği ve finansal geçmişi belirlenir ve riskleri daha kolay bir şekilde değerlendirilir. Bu nedenle borç verme ve risk yönetimi süreçleri daha doğru bir şekilde gerçekleşir.
• KYC uygulamaları kimlik hırsızlığı ve finansal dolandırıcılıkları önlemeye çalışır.
• KYC, kara para aklama işlemini engeller ve bu tarz faaliyetlere karşı riski en aza indirir.
• KYC uygulamaları, güven, güvenilirlik ve hesap verimliliğinin artmasını sağlar. Aynı zamanda yatırıma teşvik eder.