IPFS (Interplanetary File System), dünyanın her tarafında bulunan bilgisayarların, eşler arası ağın bir parçası olarak dosya depolamasına ve paylaşmasına imkân tanıyan dağıtılmış dosya sistemidir.
IPFS, kullanıcıların interneti kullanım şeklini potansiyel olarak değiştirebilecek bir sistemdir. IPFS yazılımı tüm cihazlara indirilebilir ve cihazlara indirildikten sonra dosyaları depolamaya ve sunmaya başlar. IPFS yazılımı olan bir cihaza dosya yüklendiğinde, yüklenen dosya eşler arası ağda görüntülenebilir. IPFS verileri depolamak ve dağıtmak için blockchain ağlarına benzeyen bir sisteme güvenir.
IPFS, tüm bilgi ve verilerin ağ arasında paylaşıldığı ve mümkün olan en yakın kaynak tarafından dağıtıldığı, blockchain tabanlı bir node ağına benzer şekilde çalışır. Eşler arası (P2P) dağıtılmış bir depolama ağı olarak IPFS, kullanıcıların ağın genelinde dağıtılan içeriğe mümkün olan en yakın eş üzerinden erişim ağlanmasına imkân sağlar. Böylelikle hem erişim hızı hem de ağ içerisinde depolanan verilerin güvenliği önemli ölçüde artar.
Blockchain ağlarının merkeziyetsiz yapısı nedeniyle, ağ içerisinde bulunan node’ların hangi sistemde veri depoladığını bulmak zordur. IPFS aracılığıyla merkezi bir hata oluşma riskine rastlanmaz ve saldırıların gerçekleşmesi zorlaşır. Blockchain ağlarında verilerin doğrulanması için node’lara ihtiyaç duyulur. IPFS’de ise ağa yüklenen dosyaların depolanması için IPFS’e bağlı olan cihaz sistemleri gerekir. IPFS’ye bağlı olan cihaz sistemlerinden biri çevrimiçi olduğu sürece kullanıcılar sayfalarına erişebilir.
IPFS’nin en önemli avantajı, kullanıcı tarafından istenen bilgileri tanımlamak için bir içerik adresleme mekanizması kullanmasıdır. IPFS, geleneksel web tabanlı bilgilere belirli bir adres kullanarak erişmenin aksine içerik adresleme yöntemine dayanır. Bu yöntem, bir kitaplıktaki işleyişe benzer şekilde çalışır. Kitaplığın içinde bir kitap aradığınızda genellikle kitabın adına göre sormanız gerekir, çünkü kitaplar genellikle içerikleri üzerinden tanımlanır. Ancak, IPFS'de konuma dayalı bir arama yerine, ilgili içeriği temsil eden anahtar kelimelere dayalı bir adresleme sistemi vardır.
IPFS, her içeriği, benzersiz bir kimlik olan bir içerik adresi CID (Content Identifier) ile temsil eder. CID, içeriğe, konuma veya fiziksel konuma bağlı değildir. Bunun yerine, içeriğe dayalı bir hash fonksiyonu tarafından üretilir. Böylelikle içerik değişmediği sürece CID değişmez. CID, içeriğin kendisini temsil eder ve bir kez oluşturulduğunda, bu CID kullanılarak içeriğe erişmek mümkün olur.
Örneğin, IPFS üzerinde bir dosya paylaşıldığında, dosyanın içeriğine dayalı bir CID oluşturulur. Bu CID ile dosyaya erişim sağlanır.
Sonuç olarak, IPFS, geleneksel web tabanlı adresleme yöntemlerinden farklı olarak içerik adreslemeye dayalı bir yöntem kullanır. İçeriğin kendisine dayanarak içeriğe erişim sağlar. Bu, IPFS'in merkeziyetsiz, dağıtık ve değişmez bir veri paylaşım protokolü olarak öne çıkmasını sağlar.
IPFS Temel Özellikleri Nelerdir?
- IPFS bazı temel özelliklere sahiptir. Bu temel özellikler şunlardır:
- Dağıtık ve merkeziyetsiz
- İçerik adresleme
- Güvenli ve şeffaf
- Otomatik veri yedekleme
- Hızlı ve verimli
Dağıtık ve Merkeziyetsiz
IPFS, veri dosyalarını dağıtık bir ağ üzerinde depolar ve böylelikle kullanıcı tek bir merkez sunucuya güvenmek zorunda kalmaz.
İçerik Adresleme
IPFS, eşsiz bir anahtar olan multihash kullanarak veri dosyalarını tanımlar. Böylelikle içerik adresleme yöntemiyle veriyi erişilebilir ve paylaşılabilir hale getirir.
Güvenli ve Şeffaf
IPFS, verilerin bütünlüğünün doğrulanması için kriptografik hash kullanır. Bu sayede verileri değişmez kılar.
Otomatik Veri Yedekleme
IPFS, veri dosyalarının birden fazla node’da depolanmasını sağlar, böylelikle veriler yedeklenir.
Hızlı ve Verimli
IPFS, içeriği yakında bulunan node’lardan alarak daha hızlı bir şekilde içeriğe erişim olanağı sağlar.
IPFS Neden Kullanılmalı?
Kullanıcılar verilerini saklamak için güvenilir bir alana ihtiyaç duyar. Bu noktada IPFS kullanıcıların ihtiyacına karşılık verir. IPFS erişimleri tek bir merkezi noktaya değil, ağı destekleyen birkaç sisteme bağlıdır. IPFS, merkeziyetsiz yapısı nedeniyle yalnızca değişmez olmayan bir depolama sistemi sunar. Aynı zamanda tüm verileri hatasız bir şekilde 7/21 erişilebilir bir hale getirir.
IPFS, herhangi bir sansür nedeniyle ulaşılamayan verileri erişilebilir kılar. Aynı zamanda internet üzerinde tek bir otoritenin kontrolünü ortadan kaldırır ve ağ kullanıcıları arasında dağıtır.
IPFS Kullanım Alanları Nelerdir?
IPFS, birçok farklı alanlarda kullanılabilir. Bu alanlardan bazıları şunlardır:
- Dağıtık web uygulamaları
- Veri ve dosya paylaşımı
- Nesnelerin interneti (IoT)
- Güvenli veri depolama
- Çevrimdışı erişim
- Sansürsüz içerik dağıtımı
Dağıtık Web Uygulamaları
IPFS, web içeriklerini dağıtık olarak depolayarak, güvenli ve doğrulanabilir bir web deneyimi sunar. Web siteleri, uygulamalar ve içerik IPFS üzerinde depolanabilir ve IPFS protokolü aracılığıyla erişilebilir hale getirilir.
Veri ve Dosya Paylaşımı
IPFS, dosyaların doğrulanabilir ve güvenli bir şekilde paylaşılması olanağı tanır. Veri ve dosya paylaşımı IPFS aracılığıyla daha güvenli hale getirilir. Dosyalar IPFS üzerinde depolanır ve kullanıcılar dosyaları doğrudan dşper IPFS node’ları aracılığıyla paylaşabilir.
Nesnelerin İnterneti (IoT)
IPFS, nesnelerin interneti (IoT) uygulamalarında kullanılabilir. IPFS, cihazlar arasında veri paylaşımını kolay hale getirebilir ve verilerin doğrulanabilir ve güvenli bir şekilde depolanmasını sağlar.
Güvenli Veri Depolama
IPFS, içeriği dağıtık bir ağda depolayarak, verilerin güvenliğini ve gizliliğini artırabilir.
Çevrimdışı Erişim
IPFS, içeriği yerel önbelleklerde tutarak çevrimdışı erişimi sağlar. IPFS üzerinde depolanan içerik, yerel node’larda önbelleğe alındığı için, internet bağlantısı olmadan bile erişilebilir sağlanabilir.
Sansürsüz İçerik Dağıtımı
IPFS, sansürsüz bir içerik dağıtım modeli sunar. Dosyalar IPFS üzerinde depolandığı için, geleneksel merkezi içerik dağıtım yöntemlerinde olduğu gibi tek bir sunucu veya otoriteye bağımlı olmadan içerik dağıtımı gerçekleştirilebilir.
IPFS İçerik Tanımlayıcıları Nedir?
Interplanetary File System eklenen dosyaya, dosyanın içeriğinden türetilmiş benzersiz adres verir. Verilen adrese içerik tanımlayıcısı olarak adlandırılır. İçerik tanımlayıcı, hash algoritması için eşsiz tanımlayıcıyı tek bir satırda birleştirir. IPFS, SHA-256 ile çalışır.
