Değişmezlik (Immutability), blockchain ağlarının en temel özelliklerinden biridir. Değişmezlik, ağ içerisindeki verilerin oluşturulduktan sonra hiçbir şekilde değiştirilemeyeceği ifade eden kavramdır. Dağıtılmış defter teknolojisi aracılığıyla blockchain ağına işlenen veriler üzerinde hiçbir şekilde değişiklik yapılamaz.
Değişmezlik, ağ içerisinde depolanan verilerin değiştirilmesi ya da manipüle edilmesini imkânsız hale getirir. Depolanan veriler, şeffaf yapıya sahip bir ağda bulunduğundan dolayı denetlenebilir ve değişmezlik özelliği veri bütünlüğünün sağlanmasına yardımcı olur. Blockchain ağında bulunan değişmezlik özelliğinin şeffaf bir yapıda olması ağ kullanıcılarına güven verir.
Değişmezlik, ağda bulunan verilerin doğrulanması basit ve etkili bir hale geldiğinden dolayı süreleri ve maliyetleri azaltabilir. Aynı zamanda değişmezlik, iş süreçlerinin tarihsel kayıtlarını tutma imkânı sağlayarak birçok işletmenin genel verimliliğinin artmasına sağlar. Sözleşmeler ve alım satım işlemleri gibi bilgiler, bloğa eklendikten sonra geriye dönük olarak değiştirilemeyecek bir biçimde kaydedilir.
Blockchain ağlarına kaydedilen bilgi veya veriler güvenlik açısından tamamen dayanıklı değildir. Kötü niyetli bir kişi, ağdaki hash oranının belirli bir çoğunluğunu toplayabilirse, %51 saldırısı adı verilen saldırı aracılığıyla değişmez olan verileri değiştirebilir. Böyle bir durumda, kötü niyetli kişi veya kişiler, yeni işlemlerin doğrulanmasını engelleyebilir ya da işlemleri tersine çevirebilir. Bununla birlikte, hash oranının kontrolünü ele geçirmek oldukça pahalıdır. Bu saldırı önemli miktarda donanım ve elektrik tüketimi gerektirir.
Değişmezliğin Faydaları Nelerdir?
Değişmezlik blockchain ağlarına birçok fayda sağlar. Bu faydalardan bazıları şunlardır:
- Veri bütünlüğü
- Basitleştirilmiş denetim
- Verimlilikte artış
- Veri kaybı riski olmaması
Veri Bütünlüğü
Blockchain ağının değişmezlik özelliği, veri bütünlüğü sağlar. Blockchain ağının bütünlüğü, hash değerinin hesaplanması ile doğrulanır.
Blockchain teknolojisini kullanan defterler, bir uygulamanın tam geçmişini ve veri izini garanti eder. Bir veri blockchain ağına eklendiğinde, o zamana kadar oluşan tüm defterin bir temsili olarak kalır. Blockchain ağının bütünlüğü, herhangi bir zamanda hash değerleri yeniden hesaplanarak doğrulanabilir. Eğer blok verileri ile hash değeri arasında bir tutarsızlık varsa, bu, verilerin geçerli olmadığı anlamına gelir. Bu durum verilere hızlı bir şekilde müdahale edilmesine imkân sağlar.
Basitleştirilmiş Denetim
Değişmezlik, denetim sırasında karışıklık olmasını engelleyen bir defter üretir.
Bir defterin eksiksiz, tartışılmaz geçmişini oluşturabilmek, kolay ve verimli bir denetim süreci sağlar. Verilerin değiştirilemeyeceğini kanıtlamak, bazı düzenlemelere uyması gereken şirketler tarafından büyük bir avantaj olarak kabul edilir.
Verimlilikte Artış
Geçmiş kayıtların tutulması, analitik, sorgu ve genel iş süreçlerinde yeni fırsatlar sunar. Herhangi bir blokta veya belirli bir zamanda belirtilebilen iş uygulamaları için zaman yolculuğu kavramından yararlanılır. Veri tabanının o andaki sürümü yeniden oluşturulur.
Önemli hataların kaynağının izlenmesi, belirli uygulama verilerinin denetlenmesi, bilgi almak için veri tabanındaki değişikliklerin yedeklenmesi ve geri yüklenmesi dahil olmak üzere, zaman ve maliyet tasarrufu sağlanır.
Veri Kaybı Riski Yoktur
Blockchain ağında gerçekleştirilmek istenen bir değişiklik için ağ içerisindeki düğümlerin hepsi değişikliği kabul etmelidir. Bu sebeple, blockchain ağında veri kaybı riski bulunmaz.
Blockchain Nasıl Değişmez Hale Getirilir?
Kriptografik hash, blockchain ağını değişmez bir hale getirir. Hashing, herhangi bir uzunluktaki girdiyi, sabit uzunlukta ve benzersiz hash çıktısı üreten şifreleme tekniğine verilen isimdir. Hash’ler, temel olarak aldıkları girdinin özelliklerinden bağımsız olarak her zaman sabit uzunlukta bulunur.
Hash algoritması çok basit olarak gözükse de tersine çevrilmesi oldukça zordur. Örneğin, “çalışkan karınca tembel atom böceğine yardım etti” ifadesine SHA-256 hash algoritması uygulanırsa, “bcce89a38170154c8e4b3f132e1bcaf5d676099d12934d3d01270fbeed4810ad” gibi 64 karakterden oluşan bir çıktı oluşur. Veri bütünlüğü için hash, dijital imza olarak kullanılır.
Ağ üzerinden veriler gönderildiğine, hash değeri bir parmak izi gibi kullanılabilir. Aynı veriler ile hash değeri hesaplanabilir ve orijinal parmak izine eşit olup olmadığı doğrulanabilir.
