Kripto varlık sahibi olan kullanıcıların, varlıklarını saklamak için kullanabileceği birçok farklı kripto varlık cüzdan türü bulunur. Kripto varlık cüzdanları genelde custodial ve non-custodial cüzdanlar olmak üzere iki kategoriye ayrılır.

Kripto varlıklar fiziksel olarak var olmayan, dijital varlıklar olarak ifade edilebilir. Kripto varlık cüzdanları ise kripto varlıklara erişim sağlanmasına yardımcı olan özel anahtarların saklandığı yazılım ve donanım araçlarına verilen isimdir. Kripto varlık cüzdanlarını genel ve özel anahtar olmak üzere iki ana bileşen oluşturur.

Bir kullanıcı transfer işlemi gerçekleştirilmek istediğinde, kullanıcının cüzdanının genel anahtarı tarafından oluşturulan adresler ile transfer işlemi gerçekleştirilebilir. Dolayısıyla cüzdan adresi ve genel anahtar diğer kullanıcılar ile paylaşılabilir. Özel anahtar ise gerçekleştirilmek istenen işlemleri imzaladığı ve fonlara olan erişimi sağladığı için gizli bir parola olarak düşünülebilir. Fakat cüzdan türünden bağımsız olarak, her zaman bir custodial veya non-custodial kripto varlık cüzdanı olacaktır.

Custodial (Gözetimli) Cüzdan Nedir?

Custodial kripto varlık cüzdanı, varlıkların kullanıcılar için gözaltında veya emanette tutulduğu cüzdanlar olarak tanımlanabilir. Custodial cüzdan, özel anahtarın üçüncü bir taraf tarafından tutulabileceği ve yönetilebileceğini ifade eder. Başka bir ifadeyle custodial cüzdan kullanan bir kullanıcı varlıklarının üzerinde tam bir kontrole sahip olamaz.

Custodial cüzdanın özelliği olan, özel anahtarın üçüncü bir taraf tarafından bilinmesinin en büyük faydası, kullanıcı kripto varlık şifresini unuttuğunda cüzdana erişimini üçüncü bir taraf olan müşteri hizmetleri aracılığıyla geri kazanabilir. Çoğu durumda custodial cüzdana güvenmek mantıklı kabul edilir ancak bu aynı zamanda özel anahtarın üçüncü bir tarafa emanet edildiği anlamına geldiğinden dolayı güvenilir olarak kabul edilen bir platform ya da servis sağlayıcı seçimi yapmak oldukça büyük önem teşkil eder.

Custodial Cüzdan Kullanmanın Avantaj ve Dezavantajları Nelerdir?

Custodial cüzdanın en büyük dezavantajı, üçüncü bir tarafın özel anahtar ve varlıklar üzerinde yönetim etkisi olmasıdır. Çoğu zaman, hizmet sağlayıcılar yani üçüncü bir taraf KYC (kimlik doğrulaması) ister.

Non-Custodial Cüzdan Nedir?

Non-custodial kripto varlık cüzdanı, özel anahtarın sadece kripto varlık cüzdan sahibi tarafından kontrol edildiği cüzdanı ifade eder. Non-custodial cüzdanı kullanan kullanıcılar varlıkları üzerinde tam kontrole sahiptir. Herhangi bir aracı bulunmadığı için kullanıcı doğrudan cüzdanından kripto varlık işlemleri gerçekleştirebilir. Non-custodial cüzdan, özel anahtarların ve tohum sözcüklerin yönetiminin nasıl gerçekleştirileceği ve korunacağını bilen deneyimli yatırımcıların tercih ettiği cüzdanlar arasındadır.

Non-Custodial Cüzdan Nasıl Kullanılır?

Merkeziyetsiz borsalar (DEX) bir merkeziyetsiz uygulama (dApp) ile etkileşime girdiğinde, kullanıcının kontrolünde olan ve merkezi bir kurum ya da kişi tarafından kontrol edilmeyen bir kripto para cüzdanlarına ihtiyaç duyar. Bu cüzdanlar, özel anahtarlar ve diğer kimlik bilgileri gibi kullanıcı verilerini koruyarak, kullanıcıların kripto varlıklarını kontrol etmelerine ve bu varlıklarla işlem yapmalarına olanak tanır. Kullanıcılara daha fazla kontrol ve özgürlük sağlar ve kripto varlık piyasasının temel bir bileşeni olarak kabul edilir.

Non-Custodial Cüzdan Türleri Nelerdir?

Beş çeşit non-custodial cüzdan türü bulunur:

• Masaüstü cüzdan
• Mobil cüzdan
• Web cüzdan
• Kâğıt cüzdan
• Donanım cüzdan

Masaüstü Cüzdan

Non-custodial türlerinden biri olan masaüstü cüzdan, uygulama gibi masaüstü bir bilgisayara indirilebilir ve internet erişimine ihtiyaç duymadan, çevrimdışı bir şekilde kullanıcıların cüzdanı kullanmasına yardımcı olur.

Mobil Cüzdan

Mobil cüzdan, uygulama olarak cep telefonu üzerine indirilebilen ve çalıştırılabilen cüzdanları temsil eder. Mobil cüzdan aracılığıyla kullanıcılar cüzdanlarına her yerden erişebilme imkânına sahip olur.

Web Cüzdan

Web cüzdan bir internet tarayıcısı üzerinde çalışan cüzdanları temsil eder. Kullanıcı web cüzdana erişim sağladığında, hizmet sağlayıcılar tarafından kullanıcının cüzdan bilgileri görüntülenemez ve saklanamaz.

Kâğıt Cüzdan

Non-custodial cüzdan türleri arasında en eski tür olarak kabul edilen kağıt cüzdan, cüzdan adresi, özel ve açık anahtar bilgilerinin yazılı olarak tutulduğu kağıtları temsil eder. Kâğıt cüzdan QR kod ile çalıştırılabilir.

Donanım Cüzdan

Donanım cüzdan, güvenlik açısından en üst seviyeye ulaşmış olarak kabul edilen cüzdan türüdür. Donanım cüzdan, USB belleğe benzetilir ve uygun olarak giriş yapabildiği tüm cihazlar üzerinde çalıştırılabilir. İki adımlı doğrulama ve PIN seçeneği bulunur. Böylelikle cüzdanın güvenlik seviyesinin yüksek olması sağlanır.

Non-Custodial Cüzdan Avantajları Nelerdir?

Non-custodial cüzdan kullanmanın avantajları şunlardır:

• Cüzdanın tam kontrolü
• Sınırlama yok
• Sansürden bağımsız

Cüzdanın Tam Kontrolü

Non-custodial cüzdan sahibi kullanıcılar özel anahtarlar ve kurtarma kelimelerine sahip oldukları için, cüzdan kullanıcılarına varlıkları üzerinde tam kontrol verir. Non-custodial cüzdan kullanan kullanıcılar, özel anahtarları ve kurtarma kelimelerini sadece kendileri yönetir. Bu, varlıklarının tamamen kullanıcının kendisinde olduğu anlamındadır.

Sınırlama yok

Custodial cüzdan ile gerçekleştirilen işlemler, hesabın üçüncü bir tarafça dondurulması ya da çekim limitlerinin kısıtlanması gibi kısıtlamalarla karşılaşabilir. Bu nedenle, non-custodial cüzdanlar, varlıkların özgürlüğü ve sorumluluğunun tamamen kullanıcının elinde olması nedeniyle bağımsız kabul edilir.

Sansürden Bağımsız

Non-custodial cüzdan sahibi kullanıcılar varlıkları ve özel anahtarları üzerinde tam bir yetkiye sahip olduğu için, başka bir ifadeyle hesap bilgileri üçüncü bir taraf tarafından bilinmediği için daha güvenli kabul edilir. Platformlarda oluşabilecek bir güvenlik açığı olması durumunda kullanıcıların varlıkları tehlikeye girebilirken, non-custodial cüzdan sahibi olan kullanıcılar, özel anahtarlarına sahip oldukları için varlıklarına erişim sağlamaya devam edebilir.

Custodial ve Non-Custodial Cüzdan Arasındaki Fark Nedir?

Non-custodial cüzdanlar kripto varlık hesap bilgilerinin üçüncü bir taraf tarafından bilinmediği, aracısız bir şekilde saklandığı cüzdan türünü ifade eder. Custodial cüzdanlar ise kripto varlık hesap bilgilerinin üçüncü bir taraf tarafından bilindiği, aracılar tarafından saklandığı cüzdan türüdür.

Custodial ve non-custodial cüzdan arasındaki en belirgin fark, cüzdan güvenliği sorumluluğunun bulunduğu konumdur. Custodial cüzdanın güvenliğinin sorumluluğu bir aracı tarafından sağlanır. Non-custodial cüzdanının sorumluluğu ise cüzdan sahibi olan kullanıcıya aittir.

Custodial cüzdana erişim sadece kayıtlı hesaplar aracılığıyla gerçekleştirilir. Non-custodial cüzdanlara ise herkes tarafından erişim sağlanabilir. Ayrıca custodial cüzdanlar KYC gerektirirken, non-custodial cüzdanlar KYC gerektirmez.