Blok Tarayıcısı (Block Explorer) Nedir? Ne İşe Yarar?

Block Explorer, kullanıcıların tek tek bloklar, genel adresler ve belirli bir kripto varlık birimiyle ilişkili işlemler hakkında bilgi bulabileceği bir arama motoru görevi görür.

Şeffaflığı ile ön plana çıkan blockchain teknolojisinde blok tarayıcıları, bu şeffaflığın önemli bir parçasıdır. Bu faydalı araçlar fikir birliği mekanizmasından işlem geçmişine kadar blockchain’in işleyişinin her yönü hakkında bilgi sunar ve ilgili blockchain’in ekosisteminde gezinmek için önemli bir araçtır.

Her blok tarayıcısı, belirli bir ağ hakkında bilgi içerir. Örneğin, bir Bitcoin blok tarayıcısı ile yalnızca Bitcoin ağına ilişkin veriler incelenir. Günümüzde, birden fazla blockchain ağına ait bilgilerin yer aldığı çoklu blok tarayıcıları da bulunur.

Blockchain türüne bağlı olarak, blok tarayıcıları ayrıca genel bir bilgi merkezi olarak da hizmet verir. Örneğin, Ethereum blockchain’inin üzerinde çalışan binlerce ERC-20 varlığı vardır ve kullanıcılar diğer bir Ethereum blok tarayıcısı üzerinden akıllı sözleşmeleri kontrol ederek bu varlıklarla ilgili verileri görüntüleyebilir.

Ayrıntılar genellikle işlemlerde yer alan tutarları, farklı işlemlerin durumunu ve ayrıca fonların kaynaklarını ve hedeflerini kapsar, kullanıcıların halka açık bir blockchain’deki tüm işlemleri kolaylıkla görüntülenmesine yardımcı olur.

Blok tarayıcısının temel tanımı, araca daha basit bir anlam kazandırsa da bu araçların teknik yönleri de önemlidir. Teknik açıdan bakıldığında blok tarayıcıları, blockchain ağından farklı türde veriler çekmek için API’leri ve blockchain düğümlerini kullanan birer yazılımdır. Blok tarayıcısı kullanıcılar tarafından aranan verileri düzenlemek ve anlaşılır bir biçimde kullanıcılara sunmak için veri tabanından yararlanır.

Blok tarayıcıları yakın zamanda çıkarılan bloklar veya blockchaindeki son işlemlerle ilgili verilerin aranmasına ve keşfedilmesine yardımcı olur.

Ek olarak blok tarayıcıları, kullanıcıların madencilik süreçlerinde bloklarla ilişkili verilerin yanı sıra anlık blok akışlarını görüntülemelerine de izin verir.

Blok Tarayıcısı Hangi Verileri Sağlar?

Bir blok tarayıcısı; bloklar, istatistikler, işlemler, adresler, ağ hash oranı ve daha fazlasıyla ilgili veriler dahil olmak üzere bir blockchain hakkında gerçek zamanlı ve geçmişe ait pek çok veri sunar. Bazı blok tarayıcıları ayrıca gerçek zamanlı istatistikler ve piyasa grafiklerinin yanı sıra madencilik havuzları, bekleyen işlemler, ağ hash oranı, zenginler listesi, blok doğrulayıcılar, orphan blocks (yetim bloklar), hard fork'lar ve çok daha fazlası hakkında da veriler sağlar.

Blok tarayıcıları ayrıca, blok onaylarını bekleyen kullanıcılar için yararlıdır. Örneğin birçok alım satım platformu, kullanıcılarına fonlarının hareketini gerçek zamanlı olarak takip edebilmeleri için ağdaki bekleyen para yatırma veya çekme taleplerinin işlem kimliğini sunar.

Blok Tarayıcılarını Kimler Kullanır?

Blok tarayıcıları genellikle kripto varlık alım satımı yapan kişiler tarafından işlemlerinin durumunu kontrol etmek için kullanılır. Kullanıcılar bir işlem başlattıktan sonra, otomatik olarak oluşturulmuş bir işlem hash'i (karma) alırlar. Bu hash’ler, ödemenin tarayıcıdaki ayrıntılarını ve başarılı olup olmadığı bilgilerini almak için kullanılır.

Madenciler; bir blok etkinliğini doğrulamak, özellikle belirli bir bloğu oluşturmada başarılı olup olmadıklarını kontrol etmek için blok tarayıcısına ihtiyaç duyar. Bu da blok ödülünü alıp almadıklarını kontrol edebilmeleri anlamına gelir.

Kripto varlık alanında ise, blok tarayıcıları sayesinde dolaşımdaki token sayısı, piyasa değeri gibi piyasa aktiviteleri izlenebilir veya madencilik için gereken enerji miktarı görüntülenebilir.

Blok Tarayıcıları Nasıl Kullanılır?

Bir blok tarayıcısı sitesinde, tarayıcıya ve blockchain’e göre değişmekle birlikte genellikle cüzdan adresleri, işlem karmaları ve blok numaraları gibi belirli bilgi türlerinin alınmasını sağlayan bir ana arama çubuğu yer alır. Aynı şekilde, çoğu blok tarayıcısının ana sayfası genellikle en son işlemler ve bloklar hakkındaki verileri görüntüler.

Belirli bir işlemle ilgili verileri görüntülemek için arama çubuğuna işlem hash’i yazılır. İşlem hash’i, bir işlem başlatıldığında kullanıcıya cüzdan yazılımı tarafından verilir. Blok tarayıcısı, işleminin onaylanıp onaylanmadığını veya hâlâ işleniyor olup olmadığını gösterir. İşlem, gönderilen cüzdanının adresi aratılarak da görüntülenebilir. Arama yaparken özel anahtar adresi değil, genel anahtar adresi girilmesine dikkat edilmelidir. İşlemlerin, dahil edildiği bloklara göre aranması önerilmemektedir.

Neden Blok Tarayıcısı Kullanılmalı?

Blok tarayıcısı; alım satım yapan kişiler, madenciler, doğrulayıcılar, kurum ve işletmeler tarafından kullanılır. Çünkü içerisinde yansıttığı veriler ile kullanıcıya daha detaylı bir kontrol şansı sunar. Alım satım yapan kişiler için işlem durumları kontrol edilebilir. Blockchain üzerinde gerçekleştirilen tüm işlem detayları sorgulanabilir.

Madenciler blok tarayıcısı kullanır. Blok tarayıcısı, madenciler için bir bloğu oluşturduktan sonra kontrollerini yapabilmelerini sağlar.

Cüzdan adresinde bulunan varlıkların total değeri ve işlem geçmişi gibi veriler görüntülenebilir ve kullanıcıların işine yarar.

Gerçekleşen en son işlemler, blok zorluğu, blok yüksekliği ve işlem ücretleri gibi birçok veri blockchain üzerinde sorgulanır. Madenciler, doğrulayıcılar ve aradığı veriye ulaşmak isteyen herkes blok tarayıcısı kullanarak blockchain ağının teknik detaylarına kadar ulaşabilir.

Blok Tarayıcısı ile Neler Yapılabilir?

Bir blok tarayıcısının kullanım amacı, blockchain ekosistemi üzerinde yapılan bütün işlemlerin şeffaf bir şekilde görüntülenmesini sağlamaktır. Herhangi bir işlemin tamamlandığına dair bir onay almanız gerekmemektedir çünkü blok tarayıcısı aracılığıyla veriler görüntülenebilir. Blok tarayıcılarıyla görüntülenebilecek bazı veriler şunlardır:

Piyasa Verileri
Mempool’un Boyutu
Tahmini Hash Oranı
Son Blok

Piyasa Verileri

Blok tarayıcısı, kripto varlık birimleri hakkında genel bir bilgi sunar. Sağlanan veriler, yatırımcı ya da analistlerin ilgili kripto varlık hakkındaki performansını gözlemlemede yardımcı olur.

Mempool'un Boyutu

Mempool, "bekleme alanı" anlamına gelir. Bir node (düğüm) işlemi onaylandığında, bir madenci işlemi bloğa ekleyene kadar mempool'da kalır.

Tahmini Hash Oranı

Tahmini hash oranı, madencilerin blockchain’de kullanmış olduğu hash yöntemleri hakkında da bilgi sağlayabilir.

Son Blok

Blok tarayıcısı, doğrulanmış son blok hakkında bilgi sağlayabilir. Blok tarayıcısı, doğrulanan blokların boyut, yükseklik ve zaman gibi özellikleri hakkında bilgi verir.

Blok Tarayıcısının Avantajları Nedir?

Mevcut hesap bakiyesi ve harcama yönetiminde şeffaflık sağlar.
Cüzdan adres geçerliliğini kontrol etmek için kullanılabilir.
Blok tarayıcısıyla işlemlerdeki tutarsızlıklar tespit edilir.
Kripto varlık cüzdanlarında geliştiricilerin yazılımlarında ek işlevsellik ihtiyacını tespit edilmesinde blok tarayıcıları kullanılabilir.
Blok tarayıcısı, madencilik yatırımlarına ilişkin kararlar almak için yardımcı olabilir.

MetaExplorer Nedir?

MetaExplorer, Metachain blockchain’inde yapılan tüm işlem ve verilerin görüntüleyebileceği, özelleştirilmiş bir blok tarayıcısıdır. MetaExplorer sayesinde Metatime ekosistemine ait tüm projelere özel sorgular yapabilmektedir. Kullanıcılar, hesap girişi yaparak kendi hesaplarına ait tüm verileri anlık olarak kolayca takip edilebilmektedir.