Atomik takas (Atomic swap), herhangi merkezi bir piyasaya ya da aracılara gerek duyulmadan farklı kripto varlıkların değiş tokuşunu sağlayabilen akıllı sözleşme destekli bir teknolojidir. Atomik takas, hiçbir üçüncü tarafa ihtiyaç duyulmadan sadece iki taraf arasında gerçekleşir. Atomik takasın amacı düzenlenmiş borsaları, aracıları ve üçüncü tarafları ortadan kaldırarak token sahibi kişilere tam kontrol sağlamaktır.
Atom kavramı ise ilk olarak Tier Nolan tarafından 2013 yılında kullanıldı. Genellikle yaratıcısı Tier Nolan kabul edilse de atomik takas uzun zamandır üzerine düşünülmekte olan bir yeniliktir. Daniel Larimer 2012 yılında P2PTradeX isimli tam anlamıyla güvenilir olmayan atomik takas teknolojisinin prototipini oluşturmuştur. Atom kavramı, herhangi bir durumun alt durumlarının var olmadığı “atomik durum” teriminden doğmuştur. Kripto varlığın işleminin durumunu anlatır.
Atomik Takas Nasıl Çalışır?
Herhangi bir atomik takasın gerçekleşebilmesi için iki tarafında alım satım işlemlerinin şartlarını yerine getirerek kripto varlığın transferine katılmasını gerektirir. Bu işlemi otomatik hale getirebilmek amacı ile şartların yerine getirilip getirilmediğini izleyen bir HTLC kullanılır. Atomik takas sürecinde üçüncü bir tarafa ihtiyaç yoktur. Atomik takas sürecindeki tüm işlemler blockchain aracılığıyla akıllı sözleşmeler ile gerçekleştirilir.
Atomik kavramı işlemlerin tam olarak gerçekleştiği ya da hiç gerçekleşmediğini ifade eder. İşlem gerçekleştirildiği esnada taraflardan biri vazgeçer ya da yapması gereken işlemi yapmaz ise sözleşme iptal edilir ve fonlar otomatik olarak taraflara geri iade edilir. Atomik takas zincir üstü ya da zincir dışı olmak üzere iki farklı yolla gerçekleştirilebilir.
HTLC Nedir?
HTLC, hash işlevinin şifreleme sitemine dayanır. Belli bir süre içerisinde her iki taraf, gerekli şartları yerine getirmelidir. Eğer bu sürede şartlar yerine getirilmezse işlem iptal edilir ve benzer şekilde şartlar yerine getirilmezse kripto varlıklar sahiplerine iade edilir.
Atomik Takasın Avantajları Nedir?
Atomik takasın en önemli avantajlarından biri güvenliktir. Atomik takas işlemi gerçekleştirmek isteyen taraflardan hiçbir aşamada özel anahtarları kullanmaları istenmez. Aynı zamanda atomik takas, kötü niyetli davranışlara karşı bir koruma sağlar. Başka bir ifadeyle atomik takas işlemi gerçekleştiren kullanıcılar arasında dolandırıcılık davranışı yapılması imkansızdır. Trade yapmak isteyen taraflar belirli bir zaman içerisinde işlemi onaylamak ya da reddetmek zorundadır. Bunun nedeni, atomik takasların HTLC sözleşmelerine ve hash işlemlerine dayanmasıdır.
Atomik takas aracılığıyla kripto varlık sahipleri, sahip oldukları kripto varlıkların doğrudan kontrolü ile takas işlemi gerçekleştirebilir. Her iki tarafında işlem için onayı gerekir. Atomik takasın bir diğer önemli avantajı ise ticaret komisyonları ve diğer maliyetlere katlanmadan işlemi daha hızlı, ekonomik ve esnek şekilde gerçekleştirebilmesidir.
Atomik takas, merkeziyetsiz bir yapıyla ilişkilidir. Merkezi bir platforma ya da herhangi bir üçüncü tarafa ihtiyaç duyulmadan güvenli şekilde işlemler gerçekleştirilebilir.
Atomik Takasın Eksileri Nelerdir?
Atomik takas işlemi, kripto varlık ve itibari para arasındaki alışverişi kolaylaştırmaz. Ayrıca her kripto varlık ile atomik takas işlemi gerçekleştirilemez.
Her Kripto Varlık Atomik Takası Destekler mi?
Aynı kriptografik hash algoritmasını kullanan iki kripto varlık arasında atomik takas yapılabilir. İki kripto varlık arasında bir atomik takas yapılabilmesi için gerekli görülen şartlar sağlanmalıdır. İki kripto varlığın, aynı hashing algoritmasını paylaşması gerekir. Ayrıca zincir dışı atomik takas işlemi gerçekleştirilecek olan kripto varlıklar, lightning network gibi ödeme kanallarını kullanır.
